یادداشت ذیل مربوط به سفری به قاره آفریقا است که به قلم کیوان جعفری طهرانی، مدیر امور بین الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن ایران تنظیم شده است.
در این یادداشت بطور مختصر نتایج حاصله از بازدید از بزرگترین معادن سنگ آهن قاره آفریقا در کشورهای تانزانیا و کنیا و پروژه های در دست اقدام و آتی این 2 کشور به عنوان الگوی تولید و مصرف سنگ آهن کشورهای آفریقایی را که طی بازدید دو هفته گذشته به عمل آمده است به نظر علاقمندان می رسانم. همچنین با نگاهی به پروژه های عظیم دردست اقدام این 2 کشور آفریقایی، دید مثبتی به آینده بازار سنگ آهن جهان خواهیم داشت
هر چند سفر در طول بحران بیماری ابولا به این 2 کشور آفریقایی خالی از مخاطره نبوده است بطوریکه به محض ورود به دوبی که بلافاصله بعد از پرواز از دارالسلام – تانزانیا به عمل آمد به علت تب بالای ناشی از سرماخوردگی در طول سفر مجبور شدم به مدت نصفه روز در قرنطینه بیمارستان ایرانیان دوبی قرار گیرم تا با انجام کلیه معاینات و تست های پزشکی و بویژه آزمایش خون از عدم ابتلای من به بیماری کشنده ابولا اطمینان حاصل نمایند، ولی همین اطلاعات بدست آمده نیز می تواند به عنوان چراغی جهت روشنایی مسیرراه تواید و صادرات سنگ آهن ایران قرار گیرد
تانزانیا
کشور تانزانیا دارای بزرگترین معادن سنگ آهن فاره آفریقا با ذخیره قطعی 1.2 بیلیون تن می باشد. شرکت فولاد جیندال هندوستان یکی از سرمایه گذاران اصلی در پروژه های سنگ آهن این کشور آفریقایی با جمعیت حدود 50 میلیون نفر می باشد. دو معدن اصلی سنگ آهن این کشور به ترتیب “ماگانگا ماتیتو” و “لیگانگا” نام دارند که در منطقه “لودوا” واقع در 850 کیلومتری جنوب غرب دارالسلام واقع شده اند
کشور تانزانیا از سال 2010 شروع به سرمایه گذاری های عظیم جهت توسعه معادن سنگ آهن خود کرد و طبق برنامه ریزی 100 ساله تا سال 2110 برنامه ریزی تولید سالیانه 50 میلیون تن سنگ آهن را دارد. هنوز برنامه ریزی دقیقی جهت تاسیس تعداد مشخصی کارخانه فولاد جهت جذب این مقدار تولید سنگ آهن به عمل نیامده است ولی تمام اهتمام مسئولان تانزانیایی صادرات سنگ آهن به صورت دانه بندی به بازار های هدف 3 گانه و همچنین تولید آهن اسفنجی هم جهت مصرف داخلی و هم صادرات می باشد برنامه تولید سالیانه آهن اسفنجی از مقدار فعلی تولید سالیانه 300 هزار تن تا سقف 3 میلیون تن می باشد
بازار هدف 3 گانه صادرات محصولات سنگ آهن دانه بندی کشور تانزانیا به ترتیب اهمیت و بعد مسافت کشورهای عربستان سعودی، هندوستان و چین می باشند
کنیا
کشور کنیا بعد از تانزانیا دارای ذخایر مطرح سنگ آهن در این قاره سیاه می باشد. هنوز مطالعات اکتشافی جامع و کاملی بر روی ذخایر سنگ آهن ثبت شده این کشور توسط سازمان زمین شناسی کنیا و سرمایه گذاران خارجی به عمل نیامده است و به عبارتی می توان معادن سنگ آهن این کشور را بکر نامید هر چند متخصصان ذخیره احتمالی یک میلیارد تن را دور از ذهن نمی دانند
این کشور با جمعیت حدود 45 میلیون نفردر مراحل ابتدایی توسعه کارخانجات فولاد خود قرار دارد و مقدارمصرف سرانه فولاد آن فقط 45 الی 50 کیلوگرم می باشد که نسبت به استاندارد های بین المللی از قرار 300 کیلوگرم به ازای هر نفربسیار فاصله دارد
بزرگترین معادن سنگ آهن کنیا در منطقه “تایتا تارنتا” بنام معادن سنگ آهن “وانجالا” در جنوب شرق کنیا و در مرز با تانزانیا واقع شده اند. در حال حاضر تولید سنگ آهن یصورت دانه بندی به مقدار یک میلیون تن در سال از این معادن انجام می گیرد و فقط مقدار 30 هزار تن آن بصورت آزمایشی به هندوستان صادر گردیده است. کنیا هم مشابه تانزانیا برنامه های بلند مدتی جهت توسعه تولید و صادرات سنگ آهن دارد که در مرحله مطالعاتی قرار دارد
پیش بینی آینده بازار سنگ آهن جهان با برایند سفر به کشورهای تانزانیا و کنیا
تا قبل از سفر به این کشورهای آفریقایی و صرفاً سفرهای پی در پی به کشور چین تصور اینجانب به اتمام رسیدن عمر مفید مصرف سنگ آهن در جهان از آغاز سال 2020 به بعد و جایگزینی آن با آهن قراضه بوده است. از طرفی حجم وسیعی آهن قراضه سالیانه در چین تولید می شود بطورتیکه از سال 2020 به بعد این کشور توان جذب نزدیک به 80% از نیاز تولید فولاد خود را از آهن قراضه خواهد داشت
هر چند در سفر اخیر به ژاپن اطلاعات مفیدی نیز در رابطه با آینده بازار فولاد و مصرف سنگ آهن در این کشور بدست آوردم که طی یادداشت 2 ارائه خواهد داد ولی با دیدن حجم عظیم سرمایه گذاری های این دو کشور آفریفایی در توسعه تولید و فرآوری سنگ آهن خود طی یک بازه 100 ساله به این واقعیت رسیدم که هر چند عمر مصرف سنگ آهن در کشور چین از سال 2020 به بعد سال به سال کمرنگ تر می شود و جای خود را به آهن قراضه خواهد داد ،ولی در کشورهای در حال توسعه اهمیت سنگ آهن به عنوان یک کالای استراتژیک در تولید فولاد همچنان بر قرار است وخواهد ماند
جای بسی تفکر و تامل دارد که وقتی کشور آفریقایی تانزانیا در اولویت اول بجای هدف قرار دادن کشور جمهوری خلق چین جهت صادرات سنگ آهن خود، تمام تمرکز خود را به آغاز صادرات به کشور پادشاهی عربستان سعودی قرار داده است تا از مزیت بعد فاصله نزدیک بهره مند شود، چرا ما نگاهی عمیق تر به این بازار خوب که سالیانه 8 میلیون تن سنگ آهن از برزیل و سوئد وارد می نماید نمی نماییم؟! در یاداشت 3 نگاهی به بازار مصرف سنگ آهن در کشور عریستان سعودی که طی نشست هفته گذشته در کنفرانس عرب استیل دوبی با طرف های سعودی بعمل آمد، خواهیم داشت.
