حمایت عراق از تولید داخل با قطع واردات سیمان ایران/ باید به‌دنبال بازارهای صادراتی جدید باشیم
یک کارشناس معدن گفت: تصمیم دولت عراق مبنی بر ممنوعیت واردات سیمان به این کشور زیان‌های زیادی را برای تولیدکنندگان سیمان به‌دنبال داشته است ولی باید بپذیریم این تصمیم دولتمردان عراق ناظر بر منافع و حمایت از تولیدکنندگان داخلی خودشان بوده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، آمارهای صادراتی نشان می‌دهد میزان صادرات در زنجیره سیمان در 4ماهه نخست امسال بالغ بر 4 میلیون و 273 هزار تن بود درحالی که در مدت مشابه سال قبل این رقم به 4 میلیون و 942 هزار تن نزدیک بود. ارزش دلاری این معاملات نیز در سال جاری 165.9 میلیون دلار بود که نسبت به 4ماهه نخست سال قبل افت 32.37درصدی داشت. آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران در سه‌ماهه نخست امسال نیز نشان می‌دهد در سه‌ماهه نخست امسال از 3 میلیون و 312 هزار تومان سیمان صادراتی کشور، حدود یک میلیون و 483 هزار تن آن به عراق بوده که این آمار نشان می‌دهد سهم عراق از صادرات سیمان بالغ بر 44.8 درصد متعلق به عراق بوده است.
کیوان جعفری طهرانی کارشناس معدن درباره علل افت صادرات سیمان گفت: آمار تجارت سیمان در سال گذشته نشان می‌دهد صادرات بیش از 12 میلیون تن بود که ارزش آن بالغ بر 695 میلیون دلار می‌شد. عمده صادرات سیمان در سال قبل به کشور عراق بود که میزان آن به بیش از 6 میلیون و 337 هزار تن می‌رسید یعنی 52.6 درصد از این صادرات به کشور عراق صورت گرفته است. ارزش صادرات انواع مختلف سیمان به عراق 441.72 میلیون دلار بوده که حاکی از آن است که با ممنوعیت صادرات سیمان به عراق، ایران یکی از اصلی‌ترین کشورهای هدف صادراتی خود را از دست خواهد داد که این یعنی باید به‌دنبال بازار هدفی به‌خوبی عراق برای خود باشد.
بنا بر این گزارش، در بهار 95، تولید سیمان در مدت مذکور به 13 میلیون و 485 هزار تن می‌رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل افت 11.3درصدی داشته است. تولید سیمان سال قبل در 3ماهه نخست سال بیش از 15 میلیون تن بوده است. براساس آمار وزارتخانه همچنین تولید کل سال 94 حدود 58.7 میلیون تن اعلام شده با وجود آنکه این رقم در سال 93 چیزی حدود 66.5 میلیون تن اعلام شده بود، علاوه بر این در سال 92 حدود 71 میلیون تن سیمان در کل کارخانه‌های سیمان تولید شده بود.
جعفری طهرانی در این رابطه گفت: بررسی روند تصمیم‌گیری دولت عراق با مقوله واردات سیمان از ایران به‌خوبی نشان می‌دهد که دولتمردان این کشور بسیار منطقی و ناظر بر منافع بخش خصوصی خود تصمیم گرفته‌اند؛ این ممنوعیت‌ها به‌منظور حمایت دولت عراق از تولیدات داخلی خود صورت گرفته و نمی‌توان به آن خرده‌ای گرفت.
این کارشناس اقتصاد بین الملل افزود: ممنوعیت واردات سیمان به عراق موضوعی نیست که یکباره اتفاق افتاده باشد؛ این مسئله طی چند سال از محدودیت شروع شد و با وضع تعرفه ادامه پیداکرد تا نهایتاً به ممنوعیت رسید. دولت عراق در ابتدا اقدام به گذاشتن محدودیت واردات برای هر واردکننده هزار و 500 تن در ماه کرد ولی با رایزنی‌هایی که انجام شد این محدودیت به 2500 تن و در مرحله بعدی به 3500 تن افزایش داده شد، با این حال محدودیت‌ها به همین جا ختم نشد و در مراحل بعدی به 5 هزار تن، 10 هزار تن و در نهایت به 25 هزار تن افزایش یافت و سر آخر نیز محدودیت واردات برای واردکننده عراقی برداشته شد.
وی ادامه داد: در مرحله دوم دولت عراق به‌دنبال یافتن شرکت‌هایی رفت که با قیمت‌های پایین‌تری سیمان را می‌فروختند و از طریق شکایت شرکت‌های تولیدکننده عراقی، این موضوع را به‌کمک مراجع قانونی پیگیری و دادگاه رأی بر افزایش تعرفه به‌میزان دوبرابری برای برخی از شرکت‌ها کرد. این اقدام سبب شد شرکت‌های سیمانی از مجوزهای خاص برای واردات استفاده کردند. عکس العمل دولت عراق به این ماجرا، ممنوعیت کلی واردات سیمان به این کشور بود.
جعفری طهرانی گفت: از سوی دیگر پایین آمدن قیمت نفت و بالا رفتن هزینه جنگ داخلی، دولت عراق را با کسر بودجه مواجه کرده که پیامد آن کاهش نیاز به سیمان در داخل کشور است تا حدی که تولید داخلی عراق، کفاف نیازهایش را می‌دهد؛ کارخانه‌های سیمان عراق ظرفیتی معادل 25 میلیون تن دارند و از این میزان 12 میلیون تن تولید می‌کنند که کفاف مصرف داخلی آنها را می‌دهد.
وی با بیان اینکه چند عامل امیدوارکننده برای بازگشت رونق به اقتصاد عراق و صادرات مجدد سیمان از ایران به این کشور وجود دارد، افزود: امیدواری‌های زیادی وجود دارد که سایه شوم داعش به‌زودی از سر مردم عراق کنار برود و قیمت نفت هم اندکی افزایش پیدا کند. این موارد در صورت وقوع به افزایش ساخت‌وساز در عراق کمک خواهد کرد و در آن صورت قطعاً تولید داخلی عراق کفاف نیازها را نخواهد داد.
ممنوعیت مختص ایران نیست
ابراهیم رضازاده رایزن بازرگانی ایران در عراق نیز در این رابطه گفت: ممنوعیت واردات سیمان به ایران محدود نمی‌شود. درحال حاضر امکان واردات از کلیه کشورها به عراق ممنوع است و هیچ کشوری صادرات سیمان به عراق را ندارد، از این جهت کارخانه‌های سیمانی ما نیز باید برنامه‌های جایگزین و به کشورهای هدف جدید را دنبال کنند چون به نظر می‌رسد در کشورهای همسایه هنوز هم کشورهایی وجود دارند که قیمت‌های داخلی بالاتری نسبت به تولیدات سیمانی ایران دارند و مقصد خوبی برای صادرات ما محسوب می‌شوند.
وی پیشنهاد کارشناسی ایران را برای حفظ این بازار، مشارکت با کارخانه‌های دولتی داخلی عراق برای تولید در داخل عراق عنوان کرد و اظهار داشت: همچنین ایجاد کارخانه از سوی طرف‌های ایرانی به‌طور مستقل در عراق البته با امکان‌یابی و اتکا به معادن عراق و نه واردات کلینکر به عراق و به‌معنای تولید صفر تا صد سیمان در داخل عراق از دیگر پیشنهادات کارشناسی در حوزه سیمان است، علاوه بر این احداث کارخانه در عراق و دریافت مجوز از سوی دو کشور برای واردات کلینکر از ایران به عراق از دیگر پیشنهادات است. همچنین می‌توان سیستم توزیعی در داخل عراق ایجاد کرد تا تولیدکنندگان ایرانی نمایندگی در داخل استان‌ها داشته باشند و خود وارد کننده مستقیم باشند و کنترل لازم را بر قیمت‌های وارداتی اعمال کنند و در مواقع لزوم به قیمت‌ها به‌طور سریع واکنش نشان داده و تعدیل، کاهش یا افزایش لازم را به‌روی نرخ‌ها اعمال نمایند و قدرت رقابتی خود را حفظ کنند. با توجه به اینکه ایران سالیانه 8 میلیون تن صادرات سیمان دارد سودی که برای نمایندگی‌ها در داخل عراق ایجاد خواهد شد به‌طور کامل هزینه‌های حضور آنها در بازار را خواهد داد. این‌ها برنامه‌هایی است که به‌محض گشایش‌هایی در بازار عراق باید داشت تا بتوانیم این بازار را برای همیشه حفظ کنیم وگرنه با ایجاد کارخانه‌های جدید از سوی طرف‌های خارجی قطعاً این بازار را از دست خواهیم داد.
منبع: خبرگزاری تسنیم ، سراج24 ، ماین نیوز
