اکنون و در پسابرجام امکان حضور سرمایه گذاران خارجی در بخش های اقتصادی ایران که یکی از اصلی ترین حوزه ها سنگ آهن و فولاد است فراهم شده است.
کیوان جعفری طهرانی، رییس امور بین الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن ایران که در کنفرانس سنگ آهن چین که در حال برگزاری در پکن است در سخنرانی خود به موضوعاتی پیرامون معرفی صنعت فولاد ایران، تولید فعلی و برنامه های آتی تولید فولاد، تولید و عرضه سنگ آهن به همراه بررسی مصرف داخلی و طرح های صادراتی و چشم انداز صنعت سنگ آهن ایران پرداخته است.
وی در ابتدا به سهم فلزات اساسی و بویژه سنگ آهن و فولاد در اقتصاد ایران، و نیز سهم تولیدات معدنی در تولید ناخالص داخلی پرداخت و سپس آماری از تولید فولاد کل جهان تا سال 2015 و پیش بینی سال 2020 ارائه کرد و گفت: تولید فولاد تا سال 2014 روندی صعودی داشته و در سال 2015 افتی در تولید این صنعت اتفاق افتاد.
وی افزود: براساس اطلاعات انجمن جهانی فولاد تولید فولاد به یکباره به یک میلیارد و 647 میلیون تن رسید اما پیش بینی می شود روند افزایشی تولید تا سال 2020 ادامه یابد و با شیب کند و نرخ رشد 2.5 درصدی در سال 2020 به یک میلیارد و 866 تن برسد.
جعفری طهرانی خاطرنشان کرد: براساس آمار انجمن جهانی فولاد، ایران در سال 2015 بالغ بر 16 میلیون و 330 هزار تن فولاد تولید کرده که در مقایسه با سال قبل افت داشته است اما پیش بینی می شود با طرح های توسعه ای در این صنعت با نرخ رشد 4 درصدی در سال 2020 به 22 میلیون و 700 هزار تن دست یابد.
وی میزان صادرات محصولات نهایی و نیمه نهایی فولاد ایران را در بین سال های 2000 تا 2014 پرنوسان دانست و گفت: برای مثال در سال 2014 بالغ بر 772 هزار تن از این محصولات از کشور صادر شده درحالی که در همین مدت شاهد واردات 4 میلیون و 449 هزار تن انواع محصولات نهایی و نیمه نهایی بودیم.
رییس امور بین الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن ایران میزان مصرف ظاهری فولاد ایران را در سال 2014 حدود 19 میلیون و 167 هزار تن اعلام کرد و گفت: برنامه ایران در حوزه فولاد تولید گندله، آهن اسفنجی، فولاد خام و محصولات نهایی در دو منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس و منطقه آزاد چابهار است. برای مثال در طرح جامع این دو منطقه تولید 16 میلیون تن گندله در چابهار و 15 میلیون تن در خلیج فارس در نظر گرفته شده است. همچنین تولید فولادخام این مناطق (چابهار و خلیج فارس) هر یک حدود ١٠ میلیون تن می باشد.
وی ذخایر قطعی سنگ آهن ایران را با توجه به اکتشافات ۴٠٠ میلبون تنی جدید ایمیدرو، 3.7 میلیارد تن اعلام کرد و ادامه داد: برای رسیدن به تولید 55 میلیون تن فولاد بالغ بر 159 میلیون تن سنگ آهن مورد نیاز است و در سال 2012 حدود 56 میلیون تن سنگ آهن از معادنمان استخراج شده است که ۴۵ میلیون تن توسط معادن دولتی و ١١ میلبون تن توسط معادن خصوصی تولید شده است.
جعفری طهرانی همچنین این را نیز افزود که تولید سنگ آهن ایران در سال ٢٠١۵ با کاهش قابل ملاحظه ایی همراه بوده است و کلاً ٣۶ میلیون تن می باشد که ٣٣ میلیون آن توسط معادن دولتی و ٣ میلیون تن معادن خصوصی تولید شده است. وی علت کاهش قابل ملاحظه تولید سنگ آهن ایران را کاهش شدید قیمت سنگ آهن در سال گذشته عنوان نمود که باعث شد معادن خصوصی نتوانند مقاومت کنند.
وی در این بخش از سخنرانی اشاره ای به سفر اخیر مهندس نعمت زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت و دکتر کرباسیان، رییس هیات عامل ایمیدرو و معاون وزیر به افغانستان برای عقد قرارداد همکاری در حوزه معدنی با وزیر معادن و پترولیوم افغانستان داشت و گفت: براساس این قرارداد قرار است دو کشور در توسعه فعالیت های اکتشافی در محدوده های مرزی مشترک اقدام کنند.
رییس امور بین الملل انجمن سنگ آهن به معدن سنگ آهن حاجی گک و مس عینک افغانستان در ایالت های بامیان و لوگار افغانستان نیز اشاره ای داشت و افزود: بعد از لغو قرارداد همکاری طرف های افغانی با شرکت های SAIL هندوستان و شرکت ساختمانی چین، زمینه سرمایه گذاری ایران در معادن افغانستان وجود خواهد داشت و ابران به معادن افغانستان به عنوان جایگزینی برای تامین ١۵٩ میلیون تن سنگ آهن مورد نیاز برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ٢٠٢۵ نگاه می کند.
وی گفت: برنامه های زیادی برای جذب سرمایه گذار خارجی بویژه در حال حاضر که در دوران پسا تحریم بسر می بریم وجود دارد از جمله تمرکز بر روی اکتشافات ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی و حفاری های اکتشافی و نیز در حوزه استخراج، بازگشایی معادن تعطیل شده و معدنکاری بهینه است. همچنین برنامه ریزی بر روی فرآوری سنگ آهن های کم عیار نیز یکی از مباحث قابل تعریف برای جذب سرمایه گذار خارجی می باشد. دربخش گندله و آهن اسفنجی نیز استقبال خوبی برای سرمایه گذار خارجی توسط بخش خصوصی و دولتی ایران صورت می پذیرد. همچنین می توان از حضور خارجی ها در بخش توسعه زیرساخت ها نظیر راه آهن و بنادر کشور استفاده کرد.
رییس امور بین الملل انجمن سنگ آهن چشم انداز ایران را برای افق 2025 مصرف 34 تا 36 میلیون تن سنگ آهن در بازار داخلی و 14 تا 20 میلیون تن برای صادرات دانست و عنوان کرد تمامی کارخانه های فولاد و معادن سنگ آهن در حال برنامه ریزی برای رسیدن به برنامه جامع فولاد در افق 2025 هستند.
وی البته اینرا نیز یادآور شد که صادرات سنگ آهن ایران در بین سال های 2013 تا 2015 روندی کاهشی داشته و از 23.6 میلیون تن به 14.1 میلیون تن رسیده است.
جعفری طهرانی عمده مقصد صادرات سنگ آهن و کنسانتره ایران را در سال 2015 کشور چین عنوان کرد و گفت بالغ بر ٩۵ درصد صادرات به چین صورت گرفته و مابقی صادرات به ١۵ کشور دیگر به مقدار کم صورت گرفته است.
وی به امکان صادرات سنگ اهن و محصولات چرخه کامل فولادی ایران به کشورهای اروپایی و ترکیه پرداخت و اظهار داشت: حتی می توان بر روی صادرات سنگ اهن به عربستان نیز اندیشید چراکه این کشور اکنون وارداتی معادل 8 میلیون تن سنگ آهن از کشورهای برزیل، سوئد و در برخی موارد استرالیا دارد درحالی که با برقراری ارتباط سیاسی می توانیم به این کشور به عنوان مقصد صادراتی سنگ آهن نگاه کنیم.
این کارشناس و فعال بازار فلزات به سرمایه گذاری نواز شریف، نخست وزیر وقت پاکستان در جده و دمام در کارخانه الطوارقی اشاره ای داشت و خاطرنشان کرد: شاید در امارات و قطر شأنس صادرات سنگ آهن ایران به علت استفاده از آهن قراضه به عنوان ماده أولیه کم باشد اما عربستان مقصد خوبی محسوب می شود و امکان تعامل دو کشور بجای رقابت ناسالم برای حضور در بازار فولاد خاورمیانه و شمال آفریقا MENA وجود خواهد داشت.
وی در بخش دیگری از صحبت های خود به گشایش های حاصل شده در عرصه بین الملل و رفع تحریم ها و برقراری شبکه سوئیفت اشاره کرد و گفت: با توجه به توافق هسته ای و تمایل بسیاری از کشورها در سراسر جهان برای همکاری با ایران شاهد افزایش تولید ناخالص داخلی ایران تا سال 2020 و رسیدن آن به 4.38 درصد خواهیم بود.
رییس امور بین الملل انجمن سنگ آهن در خاتمه نیز مطالب را اینگونه جمع بندی کرد که فرصت های سرمایه گذاری در بخش سنگ آهن ایران از اکتشاف تا فرآوری فراهم شده و انجمن سنگ آهن درصدد است تا شرکت جدید بازرگانی تأسیس کند نه تنها برای توسعه صادرات سنگ آهن، کنسانتره و در آینده (بعد از رفع نیاز داخلی) گندله بلکه با جذب سرمایه گذاری خارجی نقطه عطفی برای رشد و پیشبرد أهداف کشور با حفظ منافع طرف خارجی بردارد.
وی افزود: در سال های آینده شاهد افزایش رشد اقتصادی کشور خواهیم بود و سنگ آهن و فولاد جزو بخش های مهم در اقتصاد ایران محسوب می شوند و بنابراین سرمایه گذاران خارجی می توانند برای سرمایه گذاری در بسیاری از این پروژه ها اقدام کنند.
گفتنی است، جعفری طهرانی در بخشی از سخنرانی خود به قراردادهای جدید چند روز گذشته که شامل قرارداد شرکت فولادسازی پوسکو کره جنوبی با سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و نیز نیروگاه برق در منطقه آزاد چابهار می شود اشاره کرد و گفت: برای سرمایه گذاری در ایران تعلل نکنید تا شانس بیشتری برای حضور در بازار ایران داشته باشید.
وی در ادامه توضیحی در مورد کارخانجات گندله سازی VALE برزیل در عمان و GiIC در بحرین داشته و به واردات گندله کشور ایران در سال 2014 حدود 3 میلیون تن و در سال 2015 حدود 1.5 میلیون تن بود پرداخت و عنوان کرد: ایران گندله خود را از ESSAR هندوستان، بحرین و از KIOCL هندوستان تامین کرده است.
وی با اشتباه خواندن سیاست دولت هند در وضع عوارض 5 درصدی بر روی صادرات گندله گفت: در حال حاضر هندوستان ۵٠ میلیون تن در سال ظرفیت مازاد تولید گندوله دارد که به علت نبود بازار برای آن تولید نمی کند. اگر بجای برداشتن این عوارض صادراتی در ابتدای سال ٢٠١۶، این اقدام یک سال زودتر صورت می گرفت شأنس بیشتری برای صادرات گندله بویژه از شرکت کودرموخ در ایالت بنگلور داشت.
وی تصریح کرد: هند در افق 2025 تولید 300 میلیون تن فولاد را در برنامه های خود دیده که تا حدی با شک و تردید همراه است.
