ایران رتبه چهاردهم خود را در میان تولیدکنندگان فولاد حفظ کرده است. براساس آمار گمرک در ارتباط با تجارت خارجی در 4 ماهه نخست سال 95 (از 21 مارس 2016 تا 21 جولای) صنعت فولاد ایران فراتر از انتظارات عمل کرده است و بیش از 2 میلیون تن صادرات این بخش بوده است که بیش از 77 درصد رشد صادرات را نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.
با در نظر گرفتن انواع مختلف محصولات فولادی، در مدت مذکور صادرات فولاد کشور به 2.52 میلیون تن به ارزش 124 میلیون و 276 هزار دلار می رسید.
براساس آمار گمرک ایران، صادرات محصولات فولادی از 21 ژوئن تا 21 جولای (یعنی تیر ماه 95) 521 هزار و 400 تن بوده که رشد 86 درصدی نسبت به تیر ماه سال گذشته داشته است. همچنین این امار حاکی از آن است صادرات تیر ماه بالاتر از متوسط 4 ماهه ابتدایی سال بوده است.
شرکت فولاد مبارکه رتبه نخست را در صادرات داشته و به دنبال آن فولاد هرمزگان قرار دارد. صادرات برنامه ریزی شده برای سال جاری (1395) (21 مارس 2016 تا 20 مارس 2017) 6 میلیون تن است.
می توان دید که دست یابی به اهداف صادراتی در سال جاری و براساس آمار اعلام شده از سوی گمرک امکان پذیر است.
آمارهای تولیدی نیز نشان می دهد کنسانتره مس، کنسانتره سنگ آهن و مولیبدن آمارهای بالایی را در تولیدات معدنی ایران به خود اختصاص داده اند. به عبارت دیگر ایران قدم های اساسی و رو به جلویی را در زمینه تولید و صادرات کنسانتره فلزات پایه برداشته چراکه این مواد سودآوری بیشتری را برای کشور فراهم کرده و ارزش افزوده بالاتری دارند.
با توجه به آمار، تولید کنسانتره مس در 4 ماهه نخست امسال بیش از 371 هزار تن بوده که رشد 22.84 درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل داشته است. تولید کنسانتره سنگ آهن نیز در این مدت رشد 15.84 درصدی داشته به 9.6 میلیون تن رسیده است. تولید سنگ آهن دانه بندی نیز در مدت مذکور 2.14 میلیون تن بوده که رشد 16.55 درصدی داشته است.
این آمار همچنین نشان می دهد که ما شاهد رشد 3.9 درصدی در تولید آهن اسفنجی بودیم و تولید را به 5.5 میلیون تن رساندیم. با این وجود در بخش تولید گندله و شمش فولادی به ترتیب با تولید 7.9 میلیون تن و 4.75 میلیون تن شاهد افت تولیدات به میزان 0.37 درصد و 3.33 درصد بودیم. از آنجا که کارخانه های تولید گندله جدیدی در سال جاری راه اندازی می شوند، تولید این محصول امسال افزایش خواهد یافت.
26 کارخانه گندله سازی در دست ساخت داریم که ظرفیت تولید گندله کشور را 54 میلیون تن افزایش خواهد داد و آنرا به 70 میلیون تن خواهد رساند که این میزان گندله برای تولید 50 میلیون تن فولاد کافی خواهد بود. البته تا پایان طرح ششم توسعه بیش از 40.3 میلیون تن از این میزان قابل استفاده نبوده و مقادیر مازاد امکان صادرات یا بصورت گندله یا با تبدیل به آهن اسفنجی و سپس صادرات را دارد.
با توجه به افزایش قیمت گندله در مقایسه با سنگ آهن (افزایش قیمت گندله 69 درصد بوده درحالی که رشد قیمت سنگ آهن تنها 39 درصد بوده است) بدیهی است که صادرات گندله سودآور باشد. با بازشدن کارخانه گندله سازی گل گهر با ظرفیت تولید سالانه 5 میلیون تن گندله، ایران می تواند از مزیت صادراتی گندله بین ماه های اکتبر 2016 و مارس 2017 بهره ببرد.
هیچ گونه تغییری در میزان تولیدات فولاد تاکنون دیده نشده و رتبه ایران همچنان چهاردهم باقی مانده است و در طول این مدت، تولید فولاد خام توسط تولیدکنندگان ایرانی 10 میلیون و 120 هزار تن بوده است.
براساس آمار این انجمن، تولید فولاد خام ایران در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که تولید 9 میلیون و 645 هزار تن بود 4.9 درصد رشد را نشان می دهد.
تولید فولاد ایران در ماه جولای یک میلیون و 370 هزار تن شده که 7.6 درصد نسبت به جولای 2015 رشد داشته اما نسبت به ژوئن 2015 کمتر بوده است. تولید فولاد خام ژوئن یک میلیون و 534 هزار تن بوده است.
ایران رتبه چهاردهم خود را پس از چین، ژاپن، هند، آمریکا، روسیه، کره جنوبی، آلمان، ترکیه، برزیل، اوکراین، ایتالیا، تایوان و مکزیک حفظ کرده است.
آمار تجارت خارجی ایران از 21 مارس 2016 تا ژوئیه امسال نشان دهنده رشد 40 درصدی صادرات سنگ آهن با عیار کمتر از 40 درصد است.
مجموع صادرات سنگ آهن دانه بندی شده با عیار بالای 40 درصد و کنسانتره های آن، 5 میلیون و 790 هزار تن است که ارزش آن برابر با 227 میلیون و 161 هزار دلار بود.
درمورد دیگر کالاها نیز مانند سیمان، صادرات به 4.3 میلیون تن رسید که ارزش آن 165 میلیون و 913 هزار دلار بوده است. مقدار کل صادرات سرب به 49 هزار تن به ارزش تقریبی 65.6 میلیون دلار بوده و صادرات روی 44 هزار و 600 تن به ارزش 53 میلیون دلار بود. همچنین ارزش حجمی و دلاری صادرات آلومینیوم به ترتیب 39.5 هزار تن و 50.2 میلیون دلار بود.
آمارهای گمرک ایران نشان دهنده آن است که بجز بخش سیمان و آلومینیوم که افت صادرات در آنها به چشم می خورد و در بخش سیمان دلیل اصلی محدودیت های اعمال شده بر روی واردات عراق است، در سایر بخش ها نظیر سنگ آهن، مس، فولاد و سرب و روی رشد صاردات به ثبت رسیده است.
به گفته رئیس هیئت عامل ایمیدرو برنامه ششم و طرح‌های توسعه بخش معدن و صنایع معدنی ایران شامل بخش های فولاد، آلومینیوم، مس و روی فرصت بسیار مناسبی برای منافع دو سویه ایران و طرف های خارجی است. در بخش معدن با توجه به اهمیت اکتشافات، عمده تمایل ایران به جذب سرمایه گذاری در حوزه اکتشافات و تکیمل زنجیره بخش معدن و سپس زنجیره های ارزش از معدن تا محصول نهایی نظیر مس یا فولاد است. معتقدم مهم ترین فرصت ایران در جذب سرمایه در بخش فولاد و معدن برجام است که سبب توسعه سرمایه گذاری در صنایع و معادن خواهد شد. همچنین از دیگر فرصت ها کاهش نرخ تورم و ثبات نرخ ارز است که عاملی برای ثبات اقتصادی و توسعه سرمایه گذاری در هر کشوری ازجمله ایران است. کاهش نرخ تورم به زیر 10 که از ابتدای دولت یازدهم بر آن تاکید شده و جزو اهداف این دولت بوده، امسال و با توجه ویژه ای که به آن شده بطور جدی دنبال شده و می تواند به بهبود شرایط کمک شایانی کند. از سوی دیگر بازار ایران، بازار مصرف مناسبی برای فولاد است. نه تنها بازار داخلی بلکه بازارهای هدف صادراتی مناسبی در همسایگی ایران وجود دارد. همچنین ایران دارای منابع مناسب سنگ آهن، انرژی فراوان و بعضا ارزان و سایر مواد اولیه با قیمت های رقابتی است و نیروی انسانی مناسبی نیز در آن وجود دارد. البته باید توجه شود که خصوصی سازی مجتمع های بزرگ دولتی تاثیر قابل توجهی در افزایش بهره وری خواهد داشت.
بارها اعلام شده که مجموع ذخایر قطعی و احتمالی سنگ آهن ایران 5.1 میلیارد تن است که 54 درصد آن معادل دو میلیارد و 793 میلیون و 295 هزار تن ذخایر قطعی شناسایی شده بوده و دو میلیارد و 359 میلیون و 12 هزار تن معادل 46 درصد کل ذخایر سنگ آهن، جزو ذخایر احتمالی است.34 درصد از این ذخایر در منطقه گل گهر شناسایی شده و 31 درصد آن در منطقه ایران مرکزی و 22 درصد نیز در منطقه سنگان است.
با توجه به سند چشم انداز ایران برای سال 2025، تولید فولاد تا پایان سال 2025 باید به 55 میلیون تن فولاد برسد که 40 میلیون تن آن مصرف داخلی خواهد بود. به منظور تحقق این هدف و نیازهای توسعه ای، نیاز به 30 میلیارد دلار سرمایه گذاری است. ایران همچنین برنامه هایی برای ظرفیت سازی آلومینیوم و مس در افق1404 (2025) دارد و قرار است در افق 1404 تولید مس به 450 هزار تن و آلومینیوم به 1.5 میلیون تن برسد. البته بجز این موارد، ایران برای محصولات راهبردی یا محصولات با ارزش افزوده بالا همچون تیتانیوم، کک نفتی، زغالسنگ، عناصر نادر خاکی (REE) نیز برنامه ریزی هایی داشته است.
مهم ترین چالش سرمایه گذاری در ایران عدم حمایت های کافی از معدن و صنایع معدنی توسط سیستم بانک های داخلی به جهت در دسترس نبودن نقدینگی کافی است. با جذب این میزان سرمایه از طریق سرمایه گذاری مستقیم خارجی قطعا به اهداف خود خواهیم رسید.
منبع: ماین نیوز و سایت چیلان
