سیگنال‌های چینی به بازار سنگ‌آهن

از طرف دیگر پیش‌بینی می‌شود میزان مصرف سنگ‌آهن نیز که در سال 2015 رقمی حدود یک میلیارد و 139 میلیون تن بوده تا سال 2020 به یک میلیارد و 30 میلیون تن برسد که این مساله اثر ناشی از کاهش عرضه را جبران خواهد کرد و در‌نتیجه اثرات قیمتی ناشی از افت عرضه مشهود نخواهد بود. آمارها نشان می‌دهند میزان مصرف سنگ‌آهن در سال 2014 یک میلیارد و 152 میلیون تن بوده است. اما قیمت سنگ‌آهن که در اردیبهشت ماه در حدود 50 دلار بود بار دیگر روند کاهشی خود را در پیش گرفته و تا 30 دلار رسیده است. این در حالی است که بررسی ارتباط بین سنگ‌آهن و فولاد حکایت از آن دارد که با کاهش تولید فولاد در داخل میزان واردات و تقاضا برای این محصول نیز کاهش یافته است و با توجه به عدم چشم‌انداز روشن از آینده فولاد لااقل تا پایان سال باعث می‌شود دورنمای سنگ‌آهن نیز کاهشی باشد.

کارشناسان در این رابطه معتقدند ممکن است کشور به سمت واردات سنگ‌آهن تا افق 1404 پیش برود؛ چراکه امکانات مورد نیاز برای تولید فولاد اعم از گندله، قراضه و سنگ‌آهن فراهم نشده و این موضوع ایجاب می‌کند طی سال‌های پیش رو کشورمان به دنبال تهیه و واردات سنگ‌آهن پیش برود. این در شرایطی است که کشور در حال حاضر در‌صدد است 55 میلیون تن فولاد تولید کند که گفته می‌شود این میزان تولید به منابع هنگفتی از سنگ‌آهن نیاز دارد که در کنار فقدان سرمایه مورد نیاز برای تامین مالی این طرح‌ها، چالش‌های اساسی را در حوزه فولاد و سنگ‌آهن گوشزد می‌کند. در این بین اما کاهش تقاضا برای سنگ‌آهن از یک طرف و پیش‌بینی افت تولید فولاد در اقتصادهای بزرگ از سوی دیگر توجیه پذیری صادرات سنگ‌آهن را با ابهام روبه‌رو‌ کرده است.

برآوردهای انجام‌شده توسط کارشناسان نشان داده، برای رسیدن به ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال ۱۴۰۴، باید 6 میلیون تن قراضه پایه آهنی برای کارخانه‌های داخلی تامین شود؛ در حالی که اکنون بین 5/ 2 تا 7/ 2 میلیون تن مصرف آهن قراضه در ایران وجود دارد و با توجه به کاهش منابع قراضه و نیاز به واردات باید توجه خاصی به زیرساخت بنادر برای تخلیه قراضه انجام شود.

اما با توجه به اینکه فعلا صنعت فولاد کشور در سایه بحران افت قیمت مواد معدنی در بازار جهانی قرار گرفته از سویی وضعیت رکود داخلی سبب شده پروژه‌های عمرانی و ساخت‌و‌سازهای کمتری در کشور صورت گیرد؛ زمانی که پروژه‌های عمرانی دولت و ساخت‌و‌سازهای بخش خصوصی در حال رکود باشد، صنعت فولاد نیز دچار رکود می‌شود.

علاوه بر این چند مشکل اساسی در بازار داخلی سنگ‌آهن دیده می‌شود که از آن جمله باید به مداخله دولت در قیمت‌گذاری اشاره کرد. این دخالت دولت به ضرر منافع سنگ‌آهن در بازار است و عملا دولت تاکنون با دخالت‌های دستوری مکانیزم بازار مواد معدنی و زنجیره تولید فولاد را به هم ریخته است. این در حالی است که دولت باید صادرات سنگ‌آهن ایران را با شرایط بازار جهانی وفق دهد و از سویی در بازار داخلی تولیدات سنگ‌آهنی‌ها با قیمت مناسب خریداری شود تا انگیزه کافی برای فعالان این عرصه کسب‌و‌کار باقی بماند. این در حالی است که به عقیده کارشناسان اگر تقاضای لازم برای سنگ‌آهن در بازار داخلی ایجاد شود و مکانیزم واقعی برای خرید سنگ‌آهن به وجود بیاید، می‌توان برای توسعه اکتشافات سنگ‌آهن برنامه‌ریزی کرد.

سیاست‌های چین در راستای کنترل بازار

کیوان جعفری طهرانی عضو هیات مدیره انجمن تولید‌کنندگان سنگ‌آهن و کارشناس و فعال این بازار در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد بر این باور است که اتفاقاتی در سیاست‌های کلی چین در قبال سنگ‌آهن در حال شکل‌گیری است، چنان که هرساله در اواخر نیمه دوم جولای تا انتهای ماه آگوست، شاهد کاهش قیمت سنگ‌آهن بودیم که حداقل تا ده سال گذشته این روند ادامه پیدا کرده بود. به گفته وی امسال ولی روند عکسی را شاهد هستیم، به این معنا که بازار سنگ‌آهن در حال حاضر شاهد افزایش قیمت است و این روند همچنان ادامه دارد و به سقف 60 دلار رسیده است، ولی قیمت جهانی سنگ‌آهن از این مقدار بالاتر نرفته است.

روندی که در حال حاضر درخصوص قیمت سنگ‌آهن شروع شده و ادامه پیدا کرده است به سیاست‌های چین در زمینه کاهش ظرفیت تولیدی فولاد باز می‌گردد، چنان که چین در راستای این سیاست اعلام کرد که در فاز اول 30 تا 60 میلیون تن از ظرفیت و تولید فولاد کم می‌کند، این خبر باعث افزایش قیمت فولاد در بازارهای جهانی شد، چرا که به هر صورت هنوز بازار مصرف فولاد چین به دلیل پروژه‌هایی که در دست دارد از مهم‌ترین بازارها محسوب می‌شود.

چین سال 2016 را چگونه شروع کرد؟

جعفری طهرانی در ادامه به موضوع ظرفیت فولادی این کشور به‌عنوان بازوی مهم سنگ‌آهن جهانی اشاره کرده و می‌گوید: چین از حدود 800 میلیون تن ظرفیت فولادی که در اختیار دارد بین 90 تا 100 میلیون تن را صادر و مابقی این مقدار را در بازار داخلی مصرف می‌کند، در سال 2015 رقم 100 میلیون تن فولاد از کشور چین صادر شد، این در حالی است که طی سال‌های 2013 و 2014 ظرفیت تولید فولاد این کشور بیشتر از سال 2015 بود. به گفته وی روندی که این کشور در سال 2016 در پیش گرفته بر این مبنا است که ظرفیت صادرات را با همان رقم 90میلیون تن حفظ کند و مابقی تولید فولادش را به بازار داخلی این کشور تزریق کند.

طهرانی افزود: اگر قرار باشد ظرفیت صادرات فولاد در چین و نسبت به سال گذشته 10میلیون تن کاهش پیدا کند، ولی ظرفیت تولید فولاد در این کشور در مجموع 30 تا 60 میلیون تن کاهش پیدا کند، به چه معنا خواهد بود؟ چه تحلیلی در این زمینه می‌توان داشت؟ این به این معناست که مقدار فولادی که قرار بوده در بازار داخلی مصرف شود بین 20 تا 50 میلیون تن کاهش پیدا می‌کند که باعث افزایش قیمت فولاد و متعاقب آن افزایش قیمت سنگ‌آهن خواهد شد.

کاهش تولید چین، سرچشمه افزایش قیمت

جعفری طهرانی در ادامه به واقعیت محرزی اشاره می‌کند و می‌گوید: به زبان ساده این نتیجه‌گیری را می‌توان حاصل کرد که افزایش قیمت سنگ‌آهن، نتیجه افزایش قیمت فولاد است و سرچشمه افزایش قیمت فولاد را هم باید در کاهش تولیدی که در چین در جریان است جست‌وجو کرد.در واقع باید گفت، چون تولید در بازار داخلی کم شده و متعاقبا عرضه این محصول هم کاهش داشته، منجر به افزایش قیمت فولاد شده است، این افزایش قیمت، منجر به افزایشی شدن قیمت سنگ‌آهن نیز شده است، چنان که هنوز فولادسازان سود خوبی را از این افزایش نصیب خود می‌کنند و به همین دلیل هم در ارتباط با افزایش قیمت سنگ‌آهن نگرانی ندارند.

وضعیت موجودی در انبارهای چین

این فعال بازار سنگ‌آهن و فولاد می‌گوید: در حال حاضر وضعیتی که در بازار چین وجود دارد به این شکل است که تمامی سنگ‌آهنی که در کارخانه‌های فولاد موجود بوده، مصرف شده است، یعنی فولادسازان چین هرچه سنگ‌آهن در روز مصرف می‌کنند و هر چه سنگ‌آهن در انبارهایشان داشته‌اند را مصرف کرده‌اند، هرچند در بنادر چین هنوز می‌توان گفت سنگ‌آهن زیادی وجود دارد.

وضعیت داخلی بازار ایران

کیوان جعفری طهرانی در ادامه جزئیاتی کلی درخصوص بازار صادراتی ایران ارائه کرد و می‌گوید: در ماه فروردین و تا نیمه اردیبهشت صادرات خیلی خوبی در کشور داشتیم، اسفند سال گذشته قیمت سنگ‌آهن افزایشی شد، این در حالی است که صادرات در این بازه زمانی قابل توجه بود، به‌طوری که در اسکله‌های بنادر کشور تراکم زیادی از کشتی‌ها مشاهده می‌شد که ترافیک توقف کشتی‌ها در بنادر حتی به چند روز نیز می‌رسید. در فروردین‌ماه ترافیک کشتی‌ها در بنادر از بین رفت، ولی همچنان بازار تا نیمه اردیبهشت مناسب بود، پس از بازه زمانی مذکور بازار با روند کاهش صادرات مواجه شد و افت تقریبا شدیدی را تا اواخر خرداد ماه تجربه کرد.

با شروع تیرماه بازار شاهد وضعیت بهتری در صادرات بود، مخصوصا از ابتدای دو هفته گذشته که شاهد اضافه شدن صادرات هستیم، در واقع در بازه زمانی مذکور و در طول هفته سه تا چهار کشتی بارگیری شده سنگ‌آهن صادراتی در بنادر مختلف و مشخصا بندر عباس وجود دارد.پیش بینی‌ها بر این است که تا آخر ماه آگوست روند صادرات سنگ‌آهن افزایشی باشد و این روند تا اواخر مرداد و اوایل شهریور باقی می‌ماند.

افت بیشتر قیمت سنگ‌آهن در هفته آخر شهریور و هفته اول مهر

عضو هیات مدیره انجمن تولید‌کنندگان سنگ‌آهن نیز در راستای نتیجه‌گیری از کلیت بازار گفت: هر ساله فاز تغییرات قیمتی داریم که بر مبنای نوساناتی که پیش بینی می‌شود رخ می‌دهد، چنان که همیشه در ماه آوریل که اواخر فروردین ماه و اوایل اردیبهشت است این اتفاق رخ می‌دهد و شاهد یک افت قیمتی هستیم، بازه زمانی دیگری که در آن شاهد تغییرات قیمتی هستیم اواخر ماه سپتامبر است، این بازه زمانی البته بی‌دلیل است، چون هفته اول اکتبر تعطیلات یک هفته‌ای در چین را شاهد هستیم و همیشه قبل و بعد تعطیلات در این کشور بازار جهانی با یک افت قیمتی که بازار ایران را هم شامل می‌شود روبه‌رو‌ است.وی در نهایت پیش بینی کرد تا آخر مرداد ماه بازار خوبی را شاهد خواهیم بود؛ اما در ماه شهریور بازار کمی افت خواهد کرد؛ ولی شدید نخواهد بود، ولی افت بیشتر قیمت سنگ‌آهن را باید در هفته آخر شهریور و هفته اول مهر شاهد باشیم.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد