ترکیه هشتمین تولیدکننده فولاد در جهان است. این کشور سال 1392 (2013 م) با 3.4 درصد کاهش نسبت به سال 1391 در مجموع 34 میلیون و 650 هزارتن فولاد خام تولید کرد.
با وجود کاهش مقطعی تولید فولاد ترکیه در سال 2013 م، ترکیه بعد از کشورهای چین و هندوستان مقام سوم جهان را در زمینه عملکرد رشد تولید فولاد خام را در 6 سال گذشته کسب کرده است.
بازار مصرف فولاد ترکیه در سال 2013 م با 10 درصد افزایش به سقف 31.3 میلیون تن رسید که نسبت به معیارهای جهانی عدد قابل‌توجهی است. اکنون با وقوع کودتا علیه دولت اردوغان این پرسش مطرح می‌شود که آیا با ادامه درگیری‌ها در ترکیه و کاهش احتمالی ارزش لیر، ترکیه همچنان با قدرت به تولید فولاد ادامه می‌دهد؟
تعداد کم فولادسازها
کیوان جعفری طهرانی، مدیر امور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران در گفت‌وگو با صمت در پاسخ به این پرسش که ادامه درگیری‌ها در ترکیه تا چه میزان قدرت تولید فولاد در آن کشور را کاهش می‌دهد، گفت: بدون تردید آشوب و درگیری سیاسی تاثیر منفی در اقتصاد بر جای می‌گذارد. ترکیه نیز از این اصل مستثنا نیست و تنش‌های اخیر در وضعیت اقتصادی، تولیدی و صادرات این کشور تاثیر خواهد گذاشت.
وی در ادامه افزود: در ترکیه 4 کارخانه تولید فولاد یا فولادساز بزرگ وجود دارد. بزرگترین شرکت فولادسازی ترکیه، « اردمیرErdemir » در آنکارا و سومین تولیدکننده فولاد در اروپا است. دومین فولادساز ترکیه، «ازدمیر Ezdemir» در منطقه اسکندران است. سومین و قدیمی‌ترین فولادساز ترکیه که در سال ۱۳۱۵ (۱۹۳۷م) تاسیس شد « کاردمیرKardemir » درکارابوک در منطقه دریای سیاه است. چهارمین و جدیدترین فولادساز ترکیه «ام‌ام‌کی – آتاکاز» (MMK-ATAKAS ) یک فولادساز چند ملیتی است که از 1390 (2011 م) شروع به تولید کرد.
جعفری طهرانی درباره آینده فولاد ترکیه گفت: از میان این 4 شرکت دو شرکت دولتی و دو شرکت خصوصی به کار خود ادامه می‌دهند. زمانی که تنش‌های سیاسی بین روسیه و ترکیه ادامه پیدا کرد تولید فولاد در کارخانه‌های بخش خصوصی تحت‌تاثیر قرار گرفت چراکه روس‌ها در کارخانه‌های فولاد سهم قابل‌توجهی دارند. موضع‌گیری روسیه چنان جو اقتصادی ترکیه را متشنج کرد که علاقه‌مندی برای سرمایه‌گذاری و جذب گردشگر را به شدت کاهش داد.
این مدیر امور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران بیان کرد: به نظر من وقوع کودتا در ترکیه کارخانه‌های تولید فولاد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. ظرفیت تولید ترکیه در 2 سال گذشته به 36 میلیون تن رسیده بود اما درحال‌حاضر ظرفیت تولید به 32 میلیون تن رسیده است.
وی تصریح کرد: به نظر من اگر ناآرامی‌های سیاسی در ترکیه ادامه پیدا کند در روند تولید فولاد تاثیر می‌گذارد. هرچند ترکیه نصف تولید فولاد خود را در داخل مصرف می‌کند.
جعفری طهرانی افزود: تعداد فولادسازها نسبت به ظرفیت تولید در ترکیه کم است. همان‌طور که می‌دانید ترکیه هشتمین تولیدکننده فولاد در جهان است اما تنها ۴ کارخانه تولید فولاد دارد و این موضوع گویای این مسئله است که فولادسازی در ترکیه متمرکز است.
وی در ادامه با اشاره به خطری که ممکن است تولید فولاد در ترکیه را تهدید کند، گفت: به نظر من خطری که اقتصاد ترکیه را تهدید می‌کند این است که تعداد کارخانه‌های تولید فولاد در ترکیه محدود است و به‌شدت تحت‌تاثیر تغییرات سیاسی و اقتصادی قرار دارند اگر تعداد کارخانه‌های تولید فولاد و کارخانه‌های تابع بخش خصوصی بیشتر بودند، این کارخانه‌ها کمتر تحت‌تاثیر تغییرات سیاسی قرار می‌گرفتند.
جعفری طهرانی اظهار کرد: درحال‌حاضر ظرفیت تولید فولاد در ترکیه بالاست. شرکت ام‌ام‌کی خصوصی است و بخشی از سهام این شرکت در دست روس‌هاست. بحران سیاسی که بین ترکیه و روسیه اتفاق افتاد در تولید فولاد تاثیر گذاشت و روابط اقتصادی به‌شدت دستخوش تغییرات شد و حتی واردات میوه و خشکبار از ترکیه و اعزام گردشگر به ترکیه ممنوع شد.
وی افزود: اگر روند تشنج در ترکیه ادامه پیدا کند در تولید فولاد تاثیر می‌گذارد و جایگاه تولید فولاد ترکیه چند رتبه افت می‌کند. البته این مسئله بستگی به این موضوع دارد که این درگیری‌ها تا چه مدت ادامه پیدا کند هر چند معتقد هستم دولت مرکزی نتوانسته امنیت لازم را در کشور تامین کند. البته در این میان نباید از اعتصابات کارگری درباره کارخانه‌های فولاد که نقش مهمی در اقتصاد ترکیه دارند، غافل شویم.
جعفری طهرانی درباره واردات فولاد در ترکیه گفت: بدون تردید تعجب خواهید کرد اگر بدانید ترکیه با وجود مازاد تولید فولاد که جوابگوی بازار داخلی خود است، همچنان به واردات فولاد اقدام می‌کند به عنوان مثال در سال 2013 م واردات فولاد ترکیه با یک افزایش شدید 25.4 درصد به سقف14.86 میلیون تن از لحاظ وزنی و با افزایش 14.1 درصد به 12.82 میلیارد دلاری از لحاظ ارزش رسید. این واردات شامل 2.3 میلیون تن اسلب، 7.1 میلیون تن ورق و 1.5 میلیون تن مقاطع طویل است.
در ادامه بیان کرد: به اعتقاد من علت واردات فولاد به ترکیه به دلیل نبود رقابت بین قیمت‌های تولید داخلی با محصولات خارجی است که با انجام دامپینگ عرصه را به فولاد ترکیه تنگ کرده‌اند. بیشتر واردات فولاد به ترکیه (حدود 85 درصد) از اروپا و کشورهای آسیای میانه است.
مدیر امور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران افزود: هر چند ترکیه عوارض واردات فولاد تولید چین را از 3 به 40 درصد افزایش داده ولی با توجه به درصد ناچیز واردات فولاد از چین، این موضوع کمک زیادی به حمایت از صنایع فولادسازی ترکیه نخواهد کرد.
وی در پایان در باره مصرف و واردات آهن قراضه در ترکیه گفت: مصرف کل آهن قراضه ترکیه در سال 2013 م با افت 6.1 درصد به 30.43 میلیون تن رسید که از این مقدار 19.73 میلیون تن از آهن قراضه وارداتی و 10.7 میلیون تن از آهن قراضه تولید داخل مصرف شده است. 54 درصد از آهن قراضه وارداتی از اتحادیه اروپا، 26.2 درصد از ایالات متحده امریکا، 10.4 درصد از روسیه وارد شدند. به عبارت دیگر افزون‌بر 90 درصد از واردات آهن قراضه ترکیه از این ۳منطقه تامین شده است.
کودتا در تولید تاثیر نمی‌گذارد
رضا شهرستانی، عضو انجمن فولاد نیز درباره میزان تاثیر کودتا بر تولید فولاد در ترکیه به صمت گفت: به نظر من از آنجایی که در وقوع کودتای اخیر ترکیه مردم نقش پررنگی نداشتند، اتفاق قابل‌توجهی در تولید و بخش اقتصادی کشور به‌وجود نخواهد آمد چرا که در حقیقت اتفاقی نیفتاده است.
وی در ادامه افزود: شاید قیمت‌ها به صورت ناچیزی کاهش پیدا کند ولی به مرور به شرایط قبل باز می‌شود چرا که ترکیه واردکننده مواد است و هیچ نوع مواد اولیه داخلی در صنعت تولید فولاد ندارد. اگر کودتا به ثمر می‌رسید بدون تردید کارخانه‌ها تعطیل می‌شدند و تا حدود زیادی قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کرد اما درحال‌حاضر کودتا کنترل شده است.
شهرستانی همچنین بیان کرد: اگر مردم از ارتش دفاع می‌کردند شاید این امر بر وضعیت کارخانه‌های فولاد تاثیرگذار بود ولی با حمایت نکردن مردم از کودتا در نصف روز ورق برگشت. به نظر من این اتفاق قدرت اردوغان را بیشتر نشان داد.
این عضو انجمن فولاد تصریح کرد: این کودتا آنچنان تاثیرگذار نیست که مردم ترکیه بخواهند به‌خاطر وقوع آن کشور خود را ترک کنند و سوخت به کشور وارد نشود و چرخه اقتصادی و سیاسی کشور مختل شود اگر چنین اتفاقاتی می‌افتاد آن زمان می‌توانستیم بگویم که کودتا در صنعت کشور تاثیر گذاشته است.
وی در پایان گفت: به نظر من با خاموش شدن کودتا قدرت اردوغان بیشتر نمایان شد این قدرت باعث می‌شود سرمایه‌گذاران احساس امنیت بیشتری کنند. من کاری با سیاست‌های خارجی اردوغان ندارم که از چه گروه‌های حمایت می‌کند ولی به نظر من او از لحاظ اقتصادی و دانشگاهی، تغییرات اساسی در کشور خود ایجاد کرد و کودتای یک روزه تغییر چندانی در صنعت و تولید فولاد در این کشور ایجاد نمی‌کند.
شهرستانی در پاسخ به این پرسش که آیا کارخانه‌های فولاد ترکیه بعد از کودتا برای تامین قراضه‌های مورد نیاز خود دچار مشکل خواهند شد گفت: به نظر من مشکلی پیش نخواهد آمد به این دلیل که قراضه مورد نیاز کارخانه‌های فولاد در ترکیه از طریق منابع خارجی تامین می‌شود. در حال حاضر نیز ترکیه برای ورود کالا منعی ندارد.
وی در ادامه افزود: نمی‌توانیم از پیامدهای منفی کودتا بگذریم ولی با نافرجام شدن کودتا این تاثیرات تا میزان زیادی کاهش پیدا خواهد کرد. همان‌گونه که می‌دانید گمرکات تحت‌تاثیر دولت مرکزی است. درباره تولید فولاد اگر کارگران به هر دلیلی اعتصاب کند در روند تولید خدشه وارد می‌شود. ولی به نظر من برای واردات قراضه در ترکیه مشکلی پیش نخواهد آمد و تامین آهن قراضه که منبع اصلی تولید فولاد در ترکیه است دچار مشکل نخواهد شد.
منبع: روزنامه گسترش صمت
