بازار سنگ‌آهن جهانی و متعاقب آن بازار داخلی سنگ‌آهن این روزها با مسائل ریز و درشتی دست و پنجه نرم می‌کند که از موانع اصلی افزایش قیمت سنگ‌آهن در کشور تا دپوی سنگ‌آهن در بنادر چین به‌عنوان عامل تاثیر‌گذار جهانی همگی روی قیمت سنگ‌آهن اثرگذار هستند.در این رابطه مانع اصلی افزایش قیمت سنگ‌آهن ایران که از قبل وجود داشته و دارد را باید در صادرات سنگ‌آهن از هندوستان جست‌وجو کرد؛ سنگ‌آهن از هندوستان با عیار 58 درصد صادر می‌شود و باعث شده سنگ‌آهن‌های با عیار زیر 58 درصد ایران با مشکل صادرات مواجه شوند.
کیوان جعفری‌طهرانی، رئیس امور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران در این رابطه به «دنیای اقتصاد» گفت: اتفاقی که در ارتباط با بارندگی‌های شدید هند (در بازه زمانی اول ژوئن تا اواخر آگوست) رخ می‌دهد این است که بارگیری و صادرات سنگ‌آهن کاهش پیدا می‌کند، این موضوع یکی دیگر از عواملی بود که باعث شده قیمت سنگ‌آهن با افزایش روبه‌رو شود، به این دلیل که صادرات سنگ‌آهن تا میزان روزی 2 میلیون تن هم می‌رسید، هرچند که این عدد رقم زیاد بالایی نبود ولی از نظر روانی تاثیر‌گذار بود (حداقل برای عیارهای زیر 58 درصد) و باعث افزایش قیمت سنگ‌آهن می‌شد. این در حالی است که هنوز دپوی سنگ‌آهن در بنادر چین عدد بالایی است و این موضوع بر بازار فشار وارد می‌کند.
پیش‌بینی کف و سقف قیمتی بازار سنگ‌آهن
طهرانی برای تشریح وضعیت قیمت کنونی سنگ‌آهن به تجربه و مرور قیمت‌های قدیمی اشاره کرد و گفت: قیمت سنگ‌آهن در آخرین باری که کاهش پیدا کرد از رقم 50 دلار بیشتر کاهش نیافت و به کف 53 دلار رسید.در حال حاضر قیمت سنگ‌آهن در رقم 64 دلار قرار دارد، با احتساب این موارد، کف قیمتی رقم 53 دلار است که از آن پایین‌تر هم نیامده و سقف قیمتی هم 67 دلار پیش‌بینی می‌شود.رئیس امور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران درخصوص اینکه چرا در ماه گذشته میلادی قیمت «شمش فولاد» افزایش پیدا کرد ولی قیمت «سنگ‌آهن» افزایش متناسبی پیدا نکرده بر این باور است که دپوی سنگ‌آهن در بنادر چین از میزان 140 میلیون تن تجاوز پیدا کرده و این موضوع مانع افزایش قیمت سنگ‌آهن می‌شد، به‌صورتی که می‌توان گفت رابطه سنگ‌آهن و فولاد در آن مقطع زمانی قطع شد. طهرانی معتقد به دامن زدن به افزایش قیمت از سوی تجار سنگ‌آهن در خاور دور است، وی در این رابطه می‌گوید: تجار سنگ‌آهنی که در خاور دور و عمدتا در چین، هنگ‌کنگ و سنگاپور هستند، به این افزایش قیمت دامن زده‌اند، در این رابطه شاهدیم که قیمت سنگ‌آهن بین 62 تا 65 دلار در حال بازی است و به‌صورتی نشان داده که از 65 دلار نمی‌تواند بالاتر برود و فعلا هم از 60 دلار پایین‌تر نمی‌رود، ولی نکته‌ای که نباید فراموش کرد این است که این افزایش قیمت، تاثیر ملموسی روی بازار صادرات ایران، غیر از صادرات کنسانتره که تا حدودی از این روند تاثیر گرفته نداشته است.
قراضه داخلی در چین
طهرانی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه احتمال افزایش ذخایر قراضه داخلی در چین و جایگزینی آن به جای سنگ‌آهن در تولید فولاد وجود دارد و این موضوع تا چه اندازه می‌تواند عملی باشد، بر این باور است: موضوع افزایش ذخایر قراضه در چین مساله جدیدی نیست، چین از 2 سال قبل اعلام کرده که از سال 2018 نیاز واردات سنگ‌آهنش کاهش پیدا خواهد کرد و این کاهش از 2018 شروع خواهد شد و به سال 2025 می‌رسد که در این سال، چین 75 درصد از نیاز به تولید فولاد خود را از آهن قراضه تامین خواهد کرد. در این رابطه اگر سال 2018 را به‌عنوان سال مبدا در نظر بگیریم با در نظر گرفتن این موضوع که درصدی که آهن قراضه در تولید فولاد چین دارد به میزان 10 تا 15 درصد است، در سال 2018، هر ساله به میزان 10 درصد این نسبت افزایش پیدا خواهد کرد؛ به این معنا که در سال 2025، 75 درصد از تولید فولاد با استفاده از آهن قراضه خواهد بود.
طهرانی با اشاره به موضوع حمل و نقل سنگ‌آهن و چشم‌انداز این حمل و نقل می‌گوید: یکی از مسائلی که مطرح شده این است که اوج قیمت حمل دریایی در سال 2018 است. از طرفی سنگ‌آهن کالایی است که بیشترین میزان حمل فله‌ای در دنیا در میان مواد معدنی را دارد، در این راستا گفته می‌شود از این سال به بعد هم به این دلیل که هر ساله مقدار حجم و تناژ حمل مواد معدنی به چین که بزرگترین بازار مصرف است کم می‌شود، قیمت حمل دریایی هم به آن میزان کم می‌شود، به این دلیل که تعدادی از کشتی‌هایی که در بازار هستند بیکار می‌مانند و مجبورند قیمت‌های پایین‌تری را پیشنهاد دهند.
رئیس امور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران در این راستا با اشاره به خشنودی چین از این مقوله می‌گوید: چین، خود را آماده کرده و از این بابت هم خشنود است، یکی از مسائلی که موجب این قضیه شده این است که در دوره ریاست جمهوری «هو جینتائو» عمر سازه‌های فلزی کاهش پیدا کرد، به این معنا که بعد از 7 سال اقدام به تخریب سازه‌های فلزی می‌کردند.
در دوره «شی جین پینگ» که در حال حاضر در آخرین سال ریاست جمهوری‌اش به سر می‌برد، در دو تا سه سال ابتدای ریاست‌جمهوری‌اش قانون حاکم در دوره ریاست‌جمهوری قبلی را برگرداند و میزان زمانی که بعد از آن سازه‌های فلزی را باید تخریب می‌کردند از 7 به 10 سال افزایش یافت. با این تصمیم تولید آهن قراضه کاهش پیدا کرد ولی شاهدیم در یک سال اخیر این قانون مجددا به دوران ریاست جمهوری هو جینتائو بازگشته است.
طهرانی در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه تعطیلی کوره‌های القایی در چین که قراضه مصرف می‌کنند یکی از موضوعات دیگری است که می‌تواند تقاضای قراضه را کاهش دهد، می‌گوید: چین با توجه به اینکه تمامی صنایعش کوره بلند است و 90 درصد فولاد خود را از کوره بلند تولید می‌کند، کاهش کوره القایی در این رابطه بی‌تاثیر نیست ولی با توجه به اینکه این کشور برنامه دارد که تولیدات از طریق کوره بلندش را تا حد امکان کاهش دهد و تولید از طریق الکتریکی را جایگزین کند فعلا نمی‌توان به آن استناد کرد. از طرفی این روند، زمان‌بر خواهد بود و فعلا میسر نیست. وی در ادامه با اشاره به برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای در چین می‌گوید: زمانی که کشوری برنامه‌های توسعه‌ای زیادی دارد، این برنامه‌ها هر سال و هر ماه بازنگری می‌شود و مانند ایران عمل نمی‌کنند به‌طوری‌که تخمین زده شده که تا افق 1404 به تولید 55 میلیون تن فولاد دست پیدا کنیم اما هنوز دست‌اندازها برطرف نشده‌اند. خیلی از معادن بخش خصوصی در حال حاضر به دلیل اینکه قیمت سنگ‌آهن پایین است، تعطیل شده‌اند، عملا صادرات هماتیت ایران تقریبا با 90 درصد کاهش به 10 درصد رسیده، به این دلیل که مشتری‌اش محدود شده، رقیب قدرتمندی مانند هندوستان وجود دارد، در این راستا وضعیت بازار مناسب نیست و بهترین راه‌حل برای اینکه بتوانیم خودمان را با این شرایط تطبیق دهیم این است که فولادکاران به جای صادرات باید راهکاری را پیدا کنند که سنگ‌آهن بخش خصوصی را خریداری کنند، به این معنا که تنها از معادن دولتی خرید نکنند.
در این راستا توقعات فولادسازان داخلی بالا است، با توجه به سنگ‌آهن نسبتا خوب و پرعیاری که از معادن دولتی و نیمه دولتی خریداری می‌کنند خرید سنگ‌آهن از معادن خصوصی را به راحتی نمی‌پذیرند. در این رابطه برای اینکه بتوانیم حرکت پویایی برای باز شدن معادن داشته باشیم و حتی سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در معادن سنگ‌آهن داخل کشور را به عمل بیاوریم، این است که فولادسازان نسبت به خرید سنگ‌آهن از معادن خصوصی بیشتر از قبل توجه کنند.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
