رئیس امور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن در گفت‌وگو با صمت درباره وضعیت بخش معدن در کشور عربستان، اظهار کرد: هدایای داده شده به ترامپ از جنس طلا، الماس، یاقوت و… است. درباره طلا باید گفت عربستان سعودی دارای ۶ معدن طلا با ذخایر خوب است که ۲ عدد آن در استان مدینه قرار دارد که یکی از این معادن به نام مهدالذهب (سرزمین طلا) یکی از قدیمی‌ترین معادن طلای جهان است. بر اساس مطالعات زمین‌شناسی، شواهد حاکی است که در ۳ دوره زمانی از این معدن غنی طلا، استخراج شده است. دوره نخست به ۱۵۶۰ سال پیش از اسلام برمی‌گردد و دوره دوم همزمان با سلطنت خلفای عباسی بین سال‌های ۱۷۱ تا ۷۶۹ هجری قمری (از سال ۷۵۰ تا ۱۲۵۸ میلادی) و به‌ویژه در زمانی که مامون عباسی در زمان حیات بزرگ شیعیان جهان، حضرت علی بن موسی الرضا(ع) پایتخت را از بغداد به مرو منتقل کرد. دوره سوم از سال ۱۹۸۸ میلادی با انجام عملیات حفاری زیر زمینی از عمق ۳۰۰ متری با حفر تونل‌هایی به طول ۶۰ کیلومتر انجام شد تا همزمان با طلا نسبت به استخراج نقره، مس و روی نیز اقدام شود.درباره سایر هدایای اهدایی از جمله الماس و سنگ‌های قیمتی باید گفت عربستان معادن قابل توجهی در این حوزه ندارد. می‌دانیم بزرگترین معادن الماس دنیا در افریقای جنوبی قرار دارند و به طور قطع عربستان نسبت به خریداری این سنگ‌های قیمتی از جمله یاقوت و زمرد نیز اقدام کرده است.
کیوان جعفری طهرانی افزود: عربستان سعودی از نظر تمام ذخایر مواد معدنی، به ویژه معادن فلزی همچون سنگ‌آهن، ضعیف است. به همین دلیل نگاهی به سرمایه‌گذاری در معادن کشورهای دیگر دارد. عربستان سعودی دارای ذخایر متوسط سنگ‌آهن بوده؛ هر چند ذخایر قطعی سنگ‌آهن عربستان چیزی کمتر از ۴۰۰ میلیون تن است که اندکی بیش از ۱۳ درصد (حدود یک هفتم) ذخیره قطعی سنگ‌آهن ایران است. گفتنی است عیار متوسط معادن سنگ‌آهن عربستان زیر ۴۰ درصد بوده که با عیار متوسط معادن سنگ‌آهن ایران که بین ۵۰ تا ۵۵ درصد است فاصله زیادی دارد.
بزرگترین معدن سنگ‌آهن عربستان در منطقه وادی سواوین Wadi Sawawin قرار دارد که در سال ۱۹۵۳م یعنی ۶۴ سال پیش کشف شد. ذخیره قطعی آن ۲۴۸ میلیون تن سنگ‌آهن با عیار ۳۹/۸ درصد آهن است. عربستان سعودی در کنار تولید داخلی سنگ‌آهن خود نگاهی به کشورهای افریقایی سنگ‌آهن‌خیز ازجمله کنیا، تانزانیا و به‌ویژه موریتانی دارد. در این راستا شرکت دولتی سابیک عربستان در سال ۲۰۱۳م یک قرارداد همکاری با شرکت صنعتی و معدنی موریتانی برای بهره‌برداری از معادن اتومای Atomai امضا کرد. موقعیت معادن «اتومای» در شمال موریتانی و ذخیره قطعی آن افزون‌بر ۵۰۰ میلیون تن سنگ‌آهن است. ذخیره احتمالی این معادن با اکتشافات جدید از یک میلیارد تن فراتر رفته است. عملیات استخراج و باطله‌برداری این معادن در سپتامبر ۲۰۱۳ آغاز شده و انتظار می‌رود در مدت ۳ سال پایان پذیرد. عیار آهن این معادن بالای ۶۰ درصد است و می‌تواند به راحتی، کمبود عیار سنگ‌آهن تولید داخلی عربستان را جبران کند. معادن سنگ‌آهن موریتانی عربستان از سال ۲۰۲۰م با ظرفیت تولید سالانه ۷ تا ۱۰ میلیون تن سنگ‌آهن پر عیار وارد مدار تولید می‌شوند تا عطش عربستان را برای واردات سنگ‌آهن که اکنون از استرالیا و برزیل وارد می‌شود و پیش‌تر از سوئد وارد می‌شد، سیراب کند.
وی درباره شرکت‌های بزرگ دولتی در عربستان، تصریح کرد: در عربستان از نظر تقسیم‌بندی شرکتی همیشه از «سعودی آرامکو» نام می‌بریم که شرکت نفت امریکایی–سعودی است. قرار است این شرکت خصوصی شده و سهام آن وارد بورس شود. همچنین شرکت دوم بزرگی که در عربستان فعالیت دارد، شرکت «سابیک» است که به آن اشاره شد. این شرکت، شرکت صنایع پایه و مادر عربستان سعودی است که در آن کارخانه‌های فولادسازی «حدید» نیز به چشم می‌خورد. تمامی شرکت‌های پتروشیمی عربستان نیز زیر مجموعه این شرکت هستند.
جعفری طهرانی ادامه داد: در تقسیم‌بندی شرکت‌های موجود در عربستان در طول ۵۰ سال گذشته همیشه دو شرکت یاد شده قرار داشتند و پس از آن شرکت‌های کوچک دیده می‌شدند. اما جالب است بدانیم از ۲۰ سال گذشته شرکت سومی به نام «معادن» در زمینه فعالیت‌های معدنی تاسیس شده است که سهام آن در سال ۲۰۰۸ میلادی وارد بورس عربستان شده و قرار است در سال ۲۰۲۲م به قطب بزرگ تولید و صادرات مواد معدنی برای جایگزینی صادرات نفت تبدیل شود. ارزش سهام فعلی شرکت «معادن» افزون‌بر ۱۰ میلیارد دلار است و قرار است تا سال ۲۰۲۲م نرخ بازگشت سرمایه این شرکت افزون‌بر ۱۰ درصد شود.جعفری طهرانی تصریح کرد: هرچند این موضوع به سرعت رخ نخواهد داد اما حرکتی که عربستان برای جایگزینی صادرات مواد معدنی به جای صادرات نفت شروع کرده است، از ایران جلوتر است زیرا عربستان سال‌های زیادی از اثرات مخرب تحریم‌ها چون ایران متضرر نشده است. همانطور که اشاره شد یکی از معضلاتی که در این میان برای ایران وجود داشته و حتی اکنون هم وجود دارد، مسئله تحریم‌هاست. این بدان معناست که همیشه تحریم‌ها باعث شده ما نتوانیم در بازار رقابت برای حضور در عرصه تولید و صادرات مواد معدنی به درستی بدرخشیم و از منابع و زیرساخت‌های لازم برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی استفاده کنیم.وی ادامه داد: شاهد هستیم عربستان بیش از یک میلیارد دلار هدایا به رئیس‌جمهور امریکا می‌دهد و همچنین ۱۱۰ میلیارد دلار اسلحه می‌خرد اما در آن سوی ماجرا نیز به دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی به‌ویژه در پروژه‌های معدنی است. در واقع به نوعی عربستان در حال تهاتر است.
جعفری طهرانی اظهار کرد: با حرکت عربستان می‌توان گفت، سرمایه‌گذاری‌های زیادی به سمت عربستان خواهد آمد. در واقع عربستان در نظر دارد ۲ شرکت بزرگ را خصوصی‌سازی کند، نخست شرکت نفت عربستان «سعودی آرامکو» و دیگری شرکت «معادن» است.
وی با اشاره به هزینه‌های عربستان برای خرید اسلحه یا هدایایی که به رئیس‌جمهوری امریکا داده شده است، بیان کرد: نگاه عربستان به موضوع دیگری است. این کشور سعی دارد با این اقدامات جذب سرمایه‌گذاری داشته و سرمایه‌گذاران را به سمت خود بکشاند تا ۲ فاز خصوصی‌سازی یادشده را اجرایی و عملیاتی کند. در واقع اقدام عربستان برای جایگزین کردن مواد معدنی به جای درآمدهای نفت، اقدامی اسمی است و در نظر دارد به طور همزمان در ۲ حوزه یاد شده (شرکت‌های نفتی و معدنی) سرمایه‌گذاری انجام داده و همچنین درصد تولید ناخالص ملی خود را در بخش معدن افزایش دهد. نسبت عدد تولید ناخالص ملی عربستان برای معادن ۲ درصد نفت آن است.
وی با اشاره به سرمایه‌گذاری‌های عربستان در حوزه معدن بیان کرد: تا آنجا که اطلاع دارم این کشور در حال سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بوکسیت، آلومینیوم، فسفات، مس، روی و کائولن است.
به گفته جعفری طهرانی، عربستان از زمان پادشاهی ملک سلمان از ابتدای سال ۲۰۱۵م برای توسعه معادن خود برنامه‌ریزی استراتژیک دارد تا وابستگی خود به صادرات نفت را کاهش دهد.
منبع : گسترش صمت
