در کنار صادرات مواد معدنى همانند سنگ آهن، صادرات سنگ هاى تزئینى مانند گرانیت، تراورتن و اونیکس یا مرمر هم پیش از این قابل توجه بوده و ایران در بازار بین المللى این محصولات حرفى براى گفتن داشته و دارد.
صادرات سنگ هاى تزئینى ایران، صنعتى سنتى است و به دوران پیش از انقلاب باز مى گردد.
کشورهایى مانند ایتالیا کیفیت سنگ هاى ایرانى را قبول داشتند اما متاسفانه به دلیل سیاست هاى نادرست در 6سال گذشته حدود 2 سال صادرات سنگ تزئینى از ایران به منظور حمایت از تولید داخلى مشمول عوارض شدید صادراتى شد که کار بسیار اشتباهى بود و سبب شد ترکیه و چین بازار صادرات سنگ هاى تزئینى را به جاى ایران در دست بگیرند.
صادرات سنگ هاى تزئینى اگر در سال هاى گذشته و پیش از وضع عوارض صادراتى یعنى سال 1389حدود یک تا 1.5 میلیارد دلار در سال بود در سال هاى اخیر به چند صد میلیون دلار محدود شده است. از همین جا لزوم توجه به برندینگ در کنار مارکتینگ و بازاریابى مشخص مى شود.
اگر براى محصولى بازار نداشته باشیم، ایجاد برند به تنهایى کفایت نمى کند پس باید روندى را در سیاست هاى خود اتخاذ کنیم که روند بازاریابى ما را خدشه دار نکند تا بتوانیم برندینگ را به درستى انجام دهیم.
متاسفانه وضع قوانین نادرست از سوى دولت از جمله عوارض صادراتى بر اعتبار کالاى ایرانى اثرگذار است، پس سیاست گذارى ها باید حساب شده و کنترل شده باشد تا به اعتبار، حیثیت و درآمد کشور آسیب نزند.
احتمال زیادى وجود دارد که در جهت اسم و کیفیت محصولات معدنى به ویژه سنگ هاى تزئینى گام مثبتى برداریم حتى مى توانیم روى معادن فلزى مانند سنگ آهن، مس، کرومیت، منگنز و معادن غیرفلزى مانند دولومیت، سنگ آهک، گچ و کائولن نیز در این زمینه کار کنیم.
البته تعداد افراد دخیل در صادرات این مواد نسبت به معادن سنگ هاى تزئینى کمتر است، زیرا فعالیت در معادن سنگ هاى تزئینى به 50 سال گذشته باز مى گردد. بیش از 20 هزار کارخانه سنگبرى در کشور وجود دارد که در حوزه صادرات تا سال 1389 فعال بودند و متاسفانه در شرایط فعلى، خیلى از این بنگاه ها بیکار هستند و بسته شده اند.
یکى دیگر از عواملى که بر تولید سنگ هاى تزئینى تاثیر منفى گذاشته، رکود فعالیت ساختمان سازى و بازار مسکن در داخل کشور است.
از یک طرف به دلیل افت ساخت وساز داخلى تقاضا برای سنگ های تزئینی افول کرده و از طرف دیگر بازار صادراتى نیز محدودتر شده چون قدرت رقابت با محصولات مشابه چینى و ترکیه اى را از دست داده ایم.
در 6 سال گذشته و پیش از اعمال عوارض بر سنگ هاى تزئینى ایران، کشورهاى اروپایى اقدام به خرید سنگ در قالب کوپ و قطعات بزرگ مى کردند و سپس همان قطعات را روى عرشه کشتى برش مى زدند و وقتى کشتى به مقصد مى رسید تمام محصولات سنگ هاى تزئینى برش زده به شکل تایل آماده مصرف بودند.
صادرات سنگ تزئینى به طور نیمه خام و فرآورى نشده لطمه زیادى به اقتصاد کشور وارد مى کند. در زمینه صادرات مواد معدنى با کیفیت در قالب محصولات پایین دستى یعنى محصولاتى که ارزش افزوده پایینى دارند و به جاى فرآورى به همان شکل صادر مى شوند نیز وضعیت به همین شکل است.
* کیوان جعفرى طهرانى
رییس امور بین الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن ایران
