بارها تاکید شده که درآمد بخش معدن و صنایع معدنی می‌تواند جایگزین نفت شود.
البته در این زمینه نیز نظرات متفاوتی وجود دارد. برخی موافق و برخی دیگر مخالف هستند اما به طور کلی ظرفیت‌های موجود در بخش معدن به اندازه‌ای بالاست که درآمدهای حاصل از آن می‌تواند در اقتصاد کشور نقش مهمی را به‌دست گیرد. نباید فراموش کرد که لازمه اصلی این اتفاق، بازار عرضه و تقاضاست. وضعیت قیمت‌های جهانی می‌تواند در کاهش و افزایش این نقش تاثیر‌گذار باشد.
برندینگ، اصلی برای پیروزی
مدیر سابق امور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران با بیان اینکه نخستین مسئله در برندینگ کیفیت محصول و تداوم آن است، اظهار کرد: کالاهای کارخانه‌ای به‌طور معمول بروشور مشخصی دارند و براساس استاندارد معینی تولید می‌شوند اما کالاهای معدنی، از این قاعده مستثنا هستند و این شرایط را ندارند، بنابراین هیچ کسی نمی‌تواند تعهد دهد که این کالا تغییرات کیفیتی محدود نداشته باشد.
به گزارش صمت، کیوان جعفری طهرانی، تصریح کرد: در معدنکاری، تداوم کیفیت یکی از مسائل پرچالش به شمار می‌آید. فعالیت‌های معدنی ایران از ۲۰ سال گذشته توسعه جدی پیدا کرده، البته در دوران تحریم به علت محدودیت واردات ماشین‌آلات، ابزارآلات و قطعات خارجی و همچنین فناوری‌های نو، توسعه این بخش محدود شد. بنابراین چون فعالیت معدنی توسعه‌یافته‌ای نداشتیم انتظار تداوم تولیدات معدنی با کیفیت نمی‌توان داشت. کیفیت ازجمله موضوعاتی است که به طور جدی در برندینگ مطرح است تا ذهنیت مثبتی که درباره فرش دستباف و زعفران ایرانی مطرح است، در حوزه معدن نیز مطرح شود.
وی افزود: متاسفانه در سال‌های گذشته به دلیل وجود برخی بحران‌ها و چالش‌های اقتصادی، تولید در برخی از حوزه‌های معدن و صنایع معدنی کاهش یافت. این موضوع توانست سهم تولیدکنندگان ایرانی در بازارهای صادراتی را کاهش دهد. سرقینی در این زمینه نیز اظهار کرد: به دلیل افت تولیدی که در سال‌های گذشته داشتیم بخشی از بازارهای بین‌المللی را از دست داده‌‌ایم و بازارهای خارجی ما ضعیف شده است.
وی اضافه کرد؛ از طرفی افت قیمت محصولات معدنی در بازارهای خارجی، منجر به کاهش درآمدهای صادراتی ما از محل صادرات محصولات معدنی شد.
این اتفاق کار فعالان حوزه معدن را کمی سخت‌تر خواهد کرد زیرا آنها در کنار موضوع بازاریابی باید تلاش کنند میزان تولید خود را افزایش داده و بتوانند در کنار تامین نیاز بازار داخلی با قدرت بیشتری به بازارهای صادراتی ورود کنند.
عرضه و تقاضا، بازیگران اصلی
به گزارش صمت، استخراج مواد معدنی از دل زمین علاوه بر تامین نیاز صنعت به مواد اولیه، در اشتغالزایی و افزایش درآمدهای اقتصادی تاثیر‌گذار است. البته باید به این نکته توجه کرد که تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالا می‌تواند درآمد صادراتی را افزایش دهد در غیر این صورت صادرات مواد خام منجر به وابستگی صنایع پایین‌دستی به مواد اولیه می‌شود.
در واقع کشورهای معدنی با استفاده مفید از این ذخایر می‌توانند ثروتمند تلقی شوند. اما در این میان بازیگران مهم دیگری هستند که نقش‌های اصلی را به خود اختصاص داده‌اند. عرضه و تقاضا در بازارهای جهانی و داخلی می‌تواند کشورهای معدنی را ثروتمند کند.
به هر اندازه که کشورها ذخایر معدنی در اختیار داشته باشند تا زمانی که تقاضایی برای آنها وجود نداشته باشد این ذخایر نمی‌تواند برای آنها درآمد‌زایی کند. در نتیجه در میان فعالیت‌های معدنی باید توجه ویژه به وضعیت عرضه و تقاضا کرد.
نمونه‌ای از این ماجرا را می‌توان در میان بازار سنگ‌آهن و حتی فولاد مشاهده کرد. با کاهش تقاضا در بازارهای جهانی غول‌های تولیدی جهان نیز مجبور به تغییر روند کاری خود شدند. این موضوع تنها به دلیل آن بود که چین به عنوان بزرگترین مصرف‌کننده مواد معدنی دنیا تغییراتی را در سیاست‌های خود اعمال کرد.
البته تغییرات جهانی تنها عامل کاهش عرضه و تقاضا نیست، بلکه گاهی شرایط در بازارهای داخلی نیز می‌تواند بازار مصرفی برخی مواد معدنی را با دشواری همراه کند. این موضوع در بازار مسکن و پروژه‌های عمرانی به آسانی قابل رویت است. رکود بازار مسکن و خواب زمستانی آن باعث شد تولیدکنندگان مواد معدنی با چالش‌های بسیاری در بازار داخلی روبه‌رو شوند. در نتیجه موضوعی که باعث می‌شود چرخ تولید در بخش معدن و صنایع معدنی به سرعت به چرخش درآید بحث عرضه و تقاضاست.
بازاریابی‌های قوی
تجربه نشان داده که در بدترین شرایط اقتصادی، تاجران و فعالان اقتصادی عملکرد مثبت داشته‌اند و بازاریابی قدرتمندی را در دستور کار خود قرار داده‌اند. برخی از آنها شاید بحث بازاریابی را پیش از شروع تولید عملیاتی کرده بودند. امروز در شرایطی که رقابت در بازارهای جهانی شدید شده، بازاریابی و برندینگ محصولات معدنی بیش از هر زمان دیگر حائز اهمیت شده است. امروز شرکت‌ها و صنایع معدنی در تلاش هستند سهم بیشتری از بازار را به‌دست آورند اما این رقابت بسیار تنگاتنگ شده است. به عنوان نمونه در بازار آلومینیوم، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در تلاش‌اند تا بازارهای منطقه را به‌دست آورند و متاسفانه با توجه به بالا بودن ظرفیت کارخانه‌های تولیدی عملکردی موفق داشته‌اند. در نتیجه زمانی که ایران بار دیگر پس از پشت‌سر گذاشتن تحریم‌های شدید توانسته موانع را از سر راه بردارد باید از این فرصت استفاده‌ای مناسب کرد.
در این زمینه، چندی پیش معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت اظهار کرده است، در بخش سیمان و مصالح ساختمانی متاسفانه به دلیل رکود در بازارهای داخلی و مسکن به شدت افت تولید و فروش داشتیم.
به گزارش مهر، جعفر سرقینی اضافه کرد، یکی از بخش‌هایی که به دلیل کاهش سفارشات خارجی و رکود در بازار کشورهای همجوار دچار مشکل شده، بازار کاشی است که در سال گذشته به شدت کاهش تولید داشت. البته ما در تلاش هستیم با رفع موانع و شناسایی بازارهای جدید، مشکلات این تولیدکنندگان را حل کنیم.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت می‌گوید، از طرف دیگر کشورهای همسایه که خریدار کاشی تولید ایران بودند به دلیل کاهش امنیت و جنگ‌های داخلی ۴۰ درصد کاهش سفارش داشتند.
سرقینی خاطرنشان کرد: ما در سال ۹۳، میزان ۱۹ میلیون تن صادرات سیمان داشتیم اما به دلیل بروز جنگ در منطقه و افت درآمد و رکود اقتصادی کشورهای خریدار، حجم سفارشات افت کرد و صادرات ما با ۶ میلیون تن کاهش به ۱۳ میلیون تن در سال رسید.
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌گوید، جنگ در منطقه باعث شد حجم سفارشات کشورهای جنگ‌زده برای خرید مواد معدنی با کاهش همراه شود. در واقع نا امنی در منطقه توانسته وضعیت بازار عرضه و تقاضا را تغییر دهد. البته همیشه این تغییر منفی نخواهد بود زیرا با تمام شدن جنگ‌ها و درگیری‌های موجود در منطقه، بازار جدیدی برای محصولات معدنی فراهم خواهد شد. تولیدکنندگان مواد و محصولات معدنی باید خود را برای بازار پیش‌رو آمده کنند اما همانطور که پیش‌تر عنوان شد این موضوع مستلزم بازاریابی و ایجاد برندینگ است.
سخن‌آخر…..
امروز بخش معدن و صنایع معدنی ایران با توجه به ظرفیت‌هایی که در اختیار دارد می‌تواند به افزایش درآمدهای اقتصادی کشور کمک کند اما این موضوع در کنار توجه مسئولان و مدیران معدنی کشور، نیازمند همراهی بخش خصوصی با دولت است تا موانع را با کمک یکدیگر از میان برداشته و محصولات معدنی را با برندی مشخص راهی بازارهای بین‌المللی کنند.
