با اعلام خبرهایی از کاهش تولید و حتی تعطیلی بعضی از کارخانه‌های تولید فولاد در اروپا به دنبال بروز بحران انرژی در این قاره سبز این سوال مطرح می‌شود که شرایط برای اروپا چقدر دشوار شده است و اینکه چقدر روسیه می‌تواند بر افزایش فشار بر این منطقه پافشاری کند؟
در واقع با طولانی شدن حمله روسیه به اوکراین، اروپا در تامین گاز با چالش روبه‌رو شده است. با توجه به کمبود گاز، برای بیشتر کشورهای این قاره توجیه اقتصادی وجود ندارد که فعالیت کارخانه‌هایشان را ادامه دهند. به این ترتیب شاهدیم که کارخانه‌های ذوب آلومینیوم بسته شد و حالا هم نوبت فولادی‌ها رسیده است.
با اینکه اروپایی‌ها به این فکر افتاده‌اند تا در قبال بحران انرژی به دنبال راه‌حل‌های جایگزین بروند اما باید گفت که این عدم وابستگی زمانبر است و با سرعت نمی‌توانند از مصرف گاز به سمت راه‌حل‌های جایگزین سوق پیدا کنند.
کارشناسان باور دارند روسیه برای حضور در بازارهای منطقه‌ای و حفظ موقعیت خود به منابع مالی نیاز دارد و در این خصوص قطع کامل گاز به اروپا مزیت نسبی این کشور را زیر سوال خواهد برد و در بلند‌مدت به نفعش نیست.
?اختلاف آلمان و روسیه سر خط لوله گاز
کارشناس ارشد بازارهای سنگ‌آهن و فولاد با اشاره به اینکه امروز بحران انرژی در اروپا شدت گرفته است به «جهان‌صنعت» گفت: از این وضعیت کشورهای بلوک شرق اروپا مثل لهستان و بلوک غرب از جمله آلمان بیشترین ضربه را می‌بینند؛ چراکه به گاز روسیه وابسته هستند و کاهش آن لطمه شدیدی را به صنایع این کشورها می‌زند.
کیوان جعفری‌طهرانی با اشاره به ایجاد مشکل در یکی از خطوط انتقال گاز گفت: به تازگی انتقال گاز از یکی از خط لوله‌های روسیه به اروپا کاهش پیدا کرده که این مهم به دلیل نشتی رخ داده است. روسیه اعلام کرده که دلیل آن ایجاد مشکل فنی در توربین‌های خط لوله گاز است و توربین مورد نظر را به کانادا فرستاده‌اند اما آلمان سر این موضوع به شدت عصبانی شده است. در واقع اروپا این موضوع را باور ندارد و تصور می‌کند که قصد و غرضی پشت ماجراست. آنها روسیه را متهم می‌کنند که این مشکل عمدی بوده و روسیه قصد سیاه‌نمایی دارد. در نتیجه آلمان و در کل اروپا به دنبال مقابله به مثل و شدت بخشیدن به تحریم‌ها علیه روسیه هستند.
او تصریح کرد: البته مشخص است که روسیه نیز با این موضوع بازی می‌کند اما مساله مهم این است که آنها هم از توقف کامل این خط لوله نفعی نخواهند برد چراکه منافع بسیار زیادی را از دست خواهند داد.
?افزایش قیمت گاز و جنگ هدفمند روسیه
کارشناس ارشد بازارهای سنگ‌آهن و فولاد با اشاره به طولانی شدن جنگ اوکراین و مشکل تامین گاز در اروپا گفت: به دلیل جنگ اوکراین و محدودیت گاز، قیمت گاز در اروپا به شدت افزایش یافته است. در این بین روسیه برای ادامه جنگ، حضور در بازار منطقه‌ای (که تنها شامل آسیای میانه و اروپا نمی‌شود بلکه کل آسیا و خاور دور و بازار چین را نیز در بر می‌گیرد) و حفظ موقعیت خود به منابع مالی نیاز دارد و در این خصوص قطع کامل آن مزیت نسبی روسیه را زیر سوال خواهد برد. در نتیجه این کشور همچنان جنگ فرسایشی را به صورت هدفمند دنبال می‌کند.
او با اشاره به شواهد تصریح کرد: به این زودی‌ها جنگ تمام نمی‌شود بنابراین بحران گاز جدی است. به هر حال با روندی که روسیه در پیش گرفته، مقدار انتقال گاز کاهشی خواهد شد.
?زیرفروشی روسیه
کارشناس ارشد بازارهای سنگ‌آهن و فولاد با اشاره به وضعیت نامناسب کارخانه‌های فولاد در اروپا و نقش روسیه گفت: وقتی کارخانه‌ها با بحران انرژی روبه‌رو می‌شوند و از طرفی قیمت کامودیتی‌ها به دلیل کاهش عرضه افزایش پیدا می‌کند در نتیجه روسیه هم زیرفروشی می‌کند. در این بین برای اروپا توجیه اقتصادی ندارد که فعالیت کارخانه‌هایش را ادامه دهد. به این ترتیب شاهدیم که کارخانه‌های ذوب (اسملترهای) آلومینیوم در اروپا بسته شده و حالا هم نوبت به کارخانه‌های فولاد رسیده است.
جعفری‌طهرانی با تاکید بر اینکه مساله امروز اروپا کاهش تولید است، خاطرنشان کرد: وضعیت اقتصادی اروپا چندان مناسب نیست؛ کاهش مصرف سرانه فولاد موجب شده که تولید روند کاهشی پیدا کند. در این بین بیشتر برای کارخانجاتی که هزینه بالاسری بالاتری دارند و نسبت به بازار مواد اولیه و مصرف دور هستند، کارخانه‌ها در اولویت بسته شدن قرار می‌گیرند.
?گرمایش زمین
کارشناس ارشد بازارهای سنگ‌آهن و فولاد درباره این سوال که افزایش گرمایش زمین چقدر در کاهش تقاضا از طرف اروپا موثر خواهد بود، گفت: این روند بسیار کند و به تدریج است. طبق شواهد هر ۱۰۰ سال حرارت زمین یک درجه افزایش می‌یابد که با توجه به بحران انرژی رقم قابل‌توجهی نیست.
او ادامه داد: اروپا معمولا زمستان سردی دارد به ویژه کشورهای اسکاندیناوی و شمال اروپا با سرمای هوا به شدت روبه‌رو خواهند بود. بنابراین امروز اروپا به تکاپو افتاده که در قبال بحران انرژی و کاهش وابستگی به روسیه به دنبال راه‌حل جایگزین باشد که طبیعتا این عدم وابستگی زمانبر خواهد بود.
جعفری‌طهرانی با اشاره به نقش استارت‌آپ‌ها در اروپا برای کاهش وابستگی به گاز روسیه گفت: مشکل کمبود انرژی برای اروپا باعث شده که استارت‌آپ‌های خاصی شکل بگیرند که تعدادی در سوئد شکل گرفته و از طریق مخازن ماسه سعی می‌کنند در ایجاد و مصرف انرژی صرفه‌جویی کنند.
او ادامه داد: این استارت‌آپ‌ها در نوع خود بی‌نظیر هستند. مخازن ماسه‌ای در ابعاد مختلف در منازل، کارخانه‌ها و شرکت‌ها ایجاد می‌شود و ماسه نرم داخل آن ریخته شده و از طریق مشعل گرم می‌شود و در نهایت با ایجاد ظرفیت حرارتی باعث گرم شدن آب و هوای منزل یا محل مورد نظر می‌شوند.
کارشناس ارشد بازارهای سنگ‌آهن و فولاد با اشاره به اینکه رسیدن به هدف زمانبر است، خاطرنشان کرد: با اینکه سوئد اعلام کرده حمایت لازم را از این استارت‌آپ‌ها برای ذخیره انرژی و حرارت توسعه می‌دهد اما این موضوع زمانبر است و حداقل به زمستان امسال نمی‌رسد. در ادامه، مساله دیگر حجم بالای ماسه مورد نیاز است که می‌تواند اروپا را ناچار به واردات آن کند. به این ترتیب عدم وابستگی اروپا به گاز روسیه سیکل ۳ تا ۵ ساله دارد و با سرعت نمی‌توان آن را از مصرف به سمت روش‌های دیگر سوق داد.
بحران در اروپا
با نزدیک شدن به سه ماهه پایانی سال جاری میلادی، قیمت فولاد ضدزنگ همچنان با مشکلاتی روبه‌رو است و قیمت سایر فلزات از جمله نیکل بالاتر از میانگین سال ۲۰۲۱ اعلام شده و در ماه آگوست به ۲۱ هزار و ۳۲۰ دلار در هر تن رسیده است. گفته می‌شود کارخانه‌های فولاد ضدزنگ در سراسر اروپا تعطیل می‌شوند. برخی تولیدکنندگان فولاد ضدزنگ در اروپا مجبور به کاهش تولید و یا حتی تعطیلی کارخانجات خود شده‌اند.
در شرایط کنونی که اروپا با بحران انرژی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند و بسیاری از اقتصاددانان نسبت به پیامدهای کمبود منابع انرژی در زمستان پیش‌رو هشدار داده‌اند و همین حالا هم قطع گاز از سوی روسیه خسارات بسیاری وارد کرده، تعطیلی کارخانه‌ها زنگ خطر را به صدا درآورده است. گفته می‌شود تاکنون نزدیک به سه میلیون تن از ظرفیت فولاد ضدزنگ اروپا در خطر بوده و با افزایش هزینه‌های انرژی، بسیاری از کارخانه‌ها قادر به ادامه تولید نیستند.
رسیدن قطار کمبود انرژی به ایستگاه زغال‌سنگ
در حالی که همین حالا آلمان با کمبود گاز مواجه است و پیش‌بینی می‌شود تا چند ماه دیگر و با آغاز سرما، شرایط در این کشور بدتر شود، حالا دسترسی این کشور به زغال‌سنگ هم با چالش جدی مواجه شده است.
نیروگاه‌های حاشیه رودخانه راین در آلمان هشدار داده‌اند که به خاطر کاهش سطح آب این رودخانه و کاهش ظرفیت انتقال زغال‌سنگ از آن ممکن است شاهد پایین آمدن میزان تولید برق در این کشور باشیم.
بر اساس این گزارش تعدادی از نیروگاه‌های زغال‌سنگ‌سوز آلمان با اعلام هشدار طی هفته جاری گفته‌اند که با مشکل در تامین زغال‌سنگ مواجه شده‌اند. به عنوان مثال یکی از نیروگاه‌ها به نام تریانل گزارش داده که در روزهای پایانی هفته مجبور شده که تولید برق را کاهش دهد.
سخنگوی این نیروگاه گفته که به خاطر خشکسالی و متعاقبا پایین آمدن سطح آب رودخانه راین، کشتی‌های باری مجبور هستند برای عبور از آب‌های کم‌عمق این رودخانه زغال‌سنگ کمتری بارگیری کنند.
وی می‌گوید: شرایط فقط زمانی تغییر خواهد کرد که شاهد بارش باران باشیم.
در حالی آلمان با مشکل در تامین زغال‌سنگ مواجه شده که دولت این کشور در تلاش است با هدف کاهش مصرف گاز در این کشور به خاطر کاهش قابل توجه صادرات گاز روسیه در پی تحریم‌های اتحادیه اروپا، تا آنجا که می‌تواند نیروگاه‌های زغال‌سنگ‌سوز خود را فعال کند.
منبع: جهان صنعت