کیوان جعفری‌طهرانی کارشناس ارشد بازار‌های بین‌المللی و داخلی سنگ آهن و فولاد، در خصوص مزایای عرضه این ماده معدنی در بورس کالا و حرکت به سمت آزادسازی قیمت‌ها، اظهار کرد: بورس کالای ایران در حوزه کشف قیمت مناسب و شفاف، موفق عمل کرده است، بنابراین عرضه سنگ آهن در بورس کالا می‌تواند برای این صنعت مفید باشد، چرا که کشف قیمت واقعی صورت می‌گیرد و در صورت وجود مشتری داخلی، این محصول در داخل کشور به فروش می‌رسد و در غیر این صورت مازاد بر نیاز داخل، صادر می‌شود.
وی به روند قیمت‌گذاری سنگ‌آهن در سال‌های گذشته اشاره کرد و گفت: طی سال‌های گذشته، قیمت‌گذاری سنگ‌آهن به صورت دستوری همواره باعث شده است که سرمایه‌گذاری در حوزه اکتشاف این محصول مخصوصا توسط بخش خصوصی بطور جدی صورت نگیرد و بخش خصوصی به جای سرمایه‌گذاری در این بخش در حوزه‌های دیگری سرمایه‌گذاری کند.
جعفری‌طهرانی افزود: با عرضه سنگ آهن در بورس کالا، فولاد سازان و کنسانتره سازان می‌توانند نیاز خود را با حضور در بورس کالا تامین کنند و این بهترین پاسخی است که می‌توان به بحث‌های مطرح شده در خصوص چرایی صادرات سنگ آهن با وجود نیاز داخلی، داد.
کارشناس ارشد بازار‌های بین‌المللی و داخلی سنگ‌آهن و فولاد، افزود: تولیدکنندگان سنگ‌آهن عموما به جای اینکه ریسک صادرات و نوسانات نرخ ارز را تقبل کنند، راحت‌ترند که محصولات خود را به خریداران داخلی و فولاد سازان بفروشند، به شرطی که نگرانی‌ای بابت پرداخت طولانی مدت صورتحساب خود نداشته باشند و این نگرانی‌ها با عرضه سنگ‌آهن در بورس کالا تا حدود زیادی برطرف می‌شود.
هدفمند کردن صادرات با عرضه در بورس
وی در پاسخ به این سوال که آیا بورس کالا در راستای اجرای ماده ۳۷ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر، امکان صادرات هدفمند محصولات صنعتی و معدنی و تأثیرگذاری بر قیمت‌های منطقه‌ای را به مرور زمان داراست؟، تصریح کرد: در حال حاضر مشکل اساسی، تحریم‌ها و محدودیت‌ها مربوط به مراودات مالی و بانکی است؛ اگر این موانع برطرف شود بورس کالا می‌تواند با متصل شدن به بورس‌های جهانی امکان صادرات هدفمند و تأثیر گذار را فراهم کند.
جعفری‌طهرانی در خصوص روند قیمت‌گذاری سنگ‌آهن، افزود: همواره قیمت سنگ‌آهن از جمله کنسانتره و گندله با شمش رابطه داشته است؛ در صورتی که در دنیا رابطه قیمت سنگ‌آهن و فولاد رابطه عرضه و تقاضا است؛ برای مثال در بازار بزرگی همچون چین همواره با افزایش قیمت فولاد، قیمت سنگ‌آهن افزایش نمی‌یابد.
وی، ادامه داد: پیش از این دولت در راستای تحقق اهداف فولادی خود نسبت به قیمت‌گذاری سنگ‌آهن اقدام می‌کرد، این درحالی است که دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تنی فولاد نیاز به رشد تولید و پیش‌بینی برای اکتشاف و استخراج سنگ‌آهن دارد.
کارشناس ارشد بازار‌های بین‌المللی و داخلی سنگ‌آهن و فولاد، تأکید کرد: به جرئت می‌توان گفت که عرضه سنگ‌آهن در بورس کالا باعث می‌شود که قیمت‌های واقعی برای بازار داخلی کشف شده و همه در جریان قیمت قرار بگیرند؛ در اینجا مصرف کنندگان داخلی اقدام به خرید سنگ‌آهن از بورس می‌کنند و اگر این محصول در تالار بورس خریداری نداشته باشد، صادرات به شیوه‌ای هدفمند صورت می‌گیرد.
جعفری‌طهرانی، گفت: در این روش بهتر است تا سنگ آهن به جای سه بار عرضه بدون مشتری، یکبار در بورس کالا عرضه شده و در صورت عدم وجود خریدار داخلی اجازه صادرات داده شود، زیرا عرضه با فواصل زمانی مختلف باعث می‌شود تا قیمت‌های جهانی تغییر کند و یا خریدار خارجی برای این محصول وجود نداشته باشد.
وی با بیان اینکه عرضه پر حجم سنگ‌آهن در بورس کالا قابل توسعه بوده و باعث رفع نیاز داخل کشور می‌شود، بیان کرد: اگر عرضه سنگ‌آهن در بورس کالا آغاز شود و برای معادن بخش دولتی و نیمه دولتی تعمیم پیدا کند، روشی به سود صنعت سنگ‌آهن و منافع ملی خواهد بود که برای تسهیل شرایط و سرعت گرفتن این طرح سنگ‌آهن بهتر است یک بار در بورس عرضه شود و در صورت عدم وجود مشتری مجوز صادرات را دریافت کند.
عوارض صادرات سنگ آهن
وی در خصوص تعیین عوارض صادراتی بر صادرات سنگ‌آهن، اظهار کرد: بحث تعیین عوارض بر رویصادرات سنگ به طور معمول در سه ماهه سوم یا چهارم هر سال مطرح می‌شود و این امر طی ۴ یا ۵ سال گذشته همواره بوده است. بیان اینگونه مسائل تأثیر قابل توجهی بر روی برنامه معادن جهت توسعه زیرساخت‌ها و همچنین صادرات به ویژه معادن بخش خصوصی می‌گذارد؛ افزون بر این، از محل صادرات است که سرمایه مورد نیاز طرح‌های توسعه‌ای شرکت‌ها حاصل شده است.
کارشناس ارشد بازار‌های بین‌المللی و داخلی سنگ‌آهن و فولاد، افزود: درست است که معادن کشور تأمین نیاز صنایع داخلی را باید در اولویت خود قرار دهند، اما بررسی روند صادرات سنگ‌آهن نشان می‌دهد دولت وقت در سال ۸۰ برای توسعه صادرات سنگ آهن، جایزه صادراتی در نظر گرفت. توجه داشته باشیم که عمده صادرات سنگ‌آهن کشور از سوی معادن بخش دولتی و نیمه خصوصی کشور است و بخش خصوصی سهم بسیار کمی دارند.
جعفری‌طهرانی، تصریح کرد: در افق ۱۴۰۴ ایران برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد، نیازمند حدود ۱۶۰ میلیون تن سنگ‌آهن کلوخه است و افزون بر سنگ‌آهن در سایر محصولات زنجیره نیز به نسبت دچار کسری است و اگر با همین روند که تولید سنگ‌آهن صورت می‌گیرد پیش رویم از برنامه عقب خواهیم بود.
خودتحریمی با ساختن دیوار تعرفه
به گفته وی، دیوار تعرفه به گونه‌ای خود تحریمی محسوب می‌شود و بر روی سرمایه گذاری‌ها در زنجیره تأثیرگذار است و بهترین راهکار در برابر موضوعی نظیر اعمال تعرفه، عرضه محصول در بورس کالاست تا چنانچه مازادی در کشور به چشم می‌خورد پس از عرضه در بورس و نبود مشتری، صادر شود.
وی در پایان تأکید کرد: نباید طوری عمل کرد که سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و معدود سرمایه‌گذاران خارجی علاقه‌مند، تمایل خود به سرمایه‌گذاری را از دست دهند و در نتیجه ما را از اهداف تولیدی فولاد کشور دور کرده و با کسری بیشتر مواجه کند.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان