به همین دلیل نیز از همان روزهای نخست که نتیجه این انتخابات از سوی رسانه‌ها به نفع بایدن اعلام شد، شاهد صعود قیمت کامودیتی‌های فلزی بودیم. گویی بازارهای فلزات نیز با روی خوش از بایدن استقبال کردند. با توجه به سیاست‌های جنگجویانه ترامپ، تنش‌های تجاری و وضع انواع تعرفه بر فلزات، این استقبال گرم، چندان هم دور از ذهن نبود. درحال‌حاضر انتظار می‌رود با انتخاب بایدن، سیاست‌های اقتصادی این کشور تغییرات گسترده‌ای را تجربه کند. حال برای بررسی اثرات این انتخابات بر بازار صنایع معدنی و کامودیتی‌های فلزی با کارشناسان این حوزه گفت‌وگو کرده‌ایم.
به اعتقاد برخی از کارشناسان این تغییر ریاست‌جمهوری تاثیر ویژه‌ای بر بازار فلزات جهان دارد. کاهش تنش‌ها و جنگ‌های تجاری، حرکت ایالات متحده در مسیر توسعه اقتصادی و درنتیجه رشد تقاضا برای کامودیتی‌های فلزی، زمینه رشد قیمت این محصولات را در بازارهای جهانی فراهم می‌کند. اما عده‌ای دیگر اعتقاد دارند هرچند ایالات متحده بزرگ‌ترین اقتصاد جهانی درحال‌حاضر است اما بازیگردان اصلی کامودیتی‌های فلزی نیست؛ درنتیجه عملکرد دولت چین به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده و تولیدکننده اغلب محصولات معدنی و صنایع معدنی از اهمیت و اثرگذاری ویژه‌تری در بازارها برخوردار است.
قدرت بازار کامودیتی‌ها در دست کیست؟
کیوان جعفری‌طهرانی، کارشناس ارشد بازار بین‌الملل در گفت‌وگو با صمت درباره تاثیر نتیجه انتخابات ایالات متحده بر بازار کامودیتی‌های فلزی، فولاد و مواد معدنی گفت: قدرت اقتصادی بعضی از بازارها در اختیار چین است و نه ایالات متحده. ازجمله مهم‌ترین این بازارها می‌توان به تجارت فولاد و سنگ آهن اشاره کرد.
چین نه‌تنها بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ آهن جهان است، بلکه بیشترین حجم مصرف این ماده معدنی را نیز در اختیار دارد و از این‌رو اثرگذاری ویژه‌ای بر بازار آن اعمال می‌کند. به‌عنوان مثال، چین در یک ماه گذشته، واردات زغال‌سنگ از استرالیا را به‌طور شفاهی محدود کرد. این محدودیت به‌دلیل اختلافات سیاسی میان ۲ کشور اعمال شد، اما چین این محدودیت را کتبی اعلام نکرد، بلکه به‌طور غیررسمی از گمرکات خود خواست واردات زغال کک‌شو از استرالیا محدود شود. این اقدام غیررسمی چین زمینه کاهش قابل‌توجه قیمت زغال کک‌شو استرالیا را فراهم کرد؛ بنابراین چین در بسیاری از محصولات معدنی و صنایع‌معدنی، بازیگردان اصلی در سطح جهانی به‌شمار می‌رود.
وی افزود: محدودیت‌های اعمالی بر استرالیا به قدری بر عملکرد صنعت زغال‌سنگ این کشور ضربه وارد کرده که هفته گذشته یکی از فروشنده‌های معتبر استرالیایی برای فروش این محصول مازاد در گمرکات چین به جهت فروش به ذوب آهن اصفهان اعلام آمادگی کرد. درحالی‌که همین شرکت‌ها طی ماه‌های گذشته از فروش زغال کک‌شو به ما به بهانه تحریم خودداری می‌کردند. درنتیجه باید اذعان کرد که چین از قدرت کنترل قابل‌توجهی بر بازار کامودیتی‌ها برخوردار است.
منتظر تغییر ویژه‌ای نباشید
این کارشناس ارشد بازار بین‌الملل در ادامه اظهارکرد: هرچند تغییر ریاست جمهوری ایالات متحده بر روند بازار کامودیتی‌ها اثرگذار است اما این تغییر آنقدرها هم ویژه نیست.
وی در ادامه افزود: روزهای پس از انتخابات ایالات متحده (۴، ۵ و۶ نوامبر۲۰۲۰) با کاهش ظرفیت تولید فولادسازان چینی همراه بود. تولید فولاد چین در ماه اوت به روزی ۲ میلیون و ۹۵۰ هزار تن افزایش یافت. اما در بازه زمانی یادشده این رقم به ۲ میلیون و ۴۵۰ هزار تن کاهش یافته است.
از سوی دیگر، دپوی موجودی سنگ آهن در بنادر افزایش پیدا کرد که حکایت از افت تخلیه این محصول معدنی از بنادر دارد. این افت با هدف کاهش تولید فولاد و تنظیم قیمت‌ها اجرایی شده است. همین اقدامات نیز مانع افت قابل‌توجه قیمت فولاد شد.
اما در همین حال شاهد رشد قابل توجه قیمت مس بودیم. این رشد قیمت در سایه کاهش عرضه حاصل شده است. تاجایی‌که قیمت این کامودیتی سرخ رنگ به کانال ۷ هزار دلار وارد شده است. کشور شیلی نقش تعیین‌کننده‌ای در بازار مس بر عهده دارد. نرخ فروش آلومینیوم نیز در همین روزها صعودی گزارش شده است. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که چین همچنان در حوزه تولید آلومینیوم پیشتاز است. بر همین اساس نیز نقشی تعیین‌کننده در تنظیم بازار آلومینیوم بر عهده دارد. بنابراین نمی‌توانیم بگوییم انتخابات ایالات متحده تاثیر ویژه و چشمگیری بر بازار کامودیتی‌ها دارد. بلکه باید دید که این کشور در تولید یا تجارت کدام‌یک از این کامودیتی‌ها، نقش ویژه و اثرگذارتری دارد.
جعفری‌طهرانی در ادامه تاکید کرد: شاید بسیاری از رسانه‌ها از خوشحالی چین بعد انتخاب جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهوری جدید ایالات متحده می‌گویند اما این موضوع باید مورد بررسی دقیق‌تر قرار گیرد. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد لزوما میان مواضع مردم و دولت یک کشور همخوانی وجود ندارد. در همین حال، لزوما سیاست‌هایی که دولت‌ها اتخاذ می‌کنند، مورد تایید یا حمایت مردم آنها نیست. حکومت چین نیز از همین روال خارج نیست. شاید مردم چین و تجار این کشور هم از اینکه برخی روابط تجاری میان این کشور و ایالات متحده بهبود یابد، استقبال کنند اما این به منزله خبر خوشی برای دولت چین نیست.
عرصه قدرت‌نمایی محدود می‌شود
در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ۲ اتفاق مهم در صنعت فولاد چین رخ داد. نخست آنکه چین ۲ واحد ورشکسته فولاد را در صربستان و پاکستان خریداری کرد. این دست سیاست‌ها با هدف برون‌سپاری برخی از فعالیت‌های اقتصادی این کشور از جمله تولید فولاد انجام شد. بنابراین با وجود سختی‌هایی که جنگ تجاری چین و امریکا به‌دنبال داشت، چین به‌خوبی توانست در مقابل ایالات متحده قدرت‌نمایی کند و حتی در جایگاه برنده حاضر شود. درواقع ترامپ خواسته یا ناخواسته زمینه تقویت چین را فراهم کرد تا زودتر از موعد به قدرت برتر اقتصادی جهان تبدیل شود؛ بنابراین حتی انتخاب ترامپ در دوره دوم ریاست جمهوری برای چین شاید منافع بیشتری به‌دنبال داشت.
وی تاکید کرد: انگلیسی‌ها ضرب‌المثل معروفی دارند مبنی بر اینکه: «حرکت توده مردم را ببین و برخلاف آن حرکت کن». به اعتقاد من چین در دوران ریاست جمهوری شی‌جین پینگ نیز از همین سیاست پیروی می‌کند.
بازار ایران متاثر از ارز
این کارشناس ارشد بازار بین‌الملل در پاسخ به سوالی مبنی بر انتخاب جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهوری ایالات متحده و تاثیر آن بر بازار صنایع معدنی در کشور گفت: درحال‌حاضر، شاهد افت نرخ دلار در بازار داخلی هستیم. به همین نسبت سایر بازارهای مالی نیز با افت قابل‌توجهی روبه‌رو شدند. این افت زمینه متضرر شدن عده‌ای را فراهم می‌کند؛ بنابراین دلالان و واسطه‌ها از پذیرش این افت قیمتی خودداری می‌کنند.
درنتیجه باید منتظر رکود در بازار تا پایان سال و حتی اوایل سال آینده باشیم. خرید و فروش مردم در همه زمینه‌ها محدود می‌شود؛ گویی مردم منتظر معجزه هستند تا قیمت‌ها کاهش یابد. در چنین شرایطی فروشندگانی که محصولات خود را با قیمت بالایی خریداری کرده‌اند، از ارزان کردن آنها خودداری می‌کنند.
این رکود دامن فعالیت در بخش معدن و صنایع‌معدنی را نیز می‌گیرد. کما اینکه درحال‌حاضر شاهد افت بازار سرمایه در این حوزه هستیم. البته حتی این کاهش نرخ ارز نیز لزوما ادامه‌دار نیست. چنانچه تمهیدات مناسبی برای تثبیت آن ازسوی دولت اتخاذ نشود، باید در آینده نه‌چندان دور منتظر رشد مجدد نرخ ارز باشیم.
واکنش متفاوت بورس ایران و لندن
مهدی یاراحمدی، کارشناس بازار فلزات در گفت‌وگو با صمت و درباره تاثیر نتیجه انتخابات ایالات متحده بر بازار فلزات در بورس کالا گفت: انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده و انتخاب جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهوری این کشور، زمینه افت نرخ دلار را در کشور ما فراهم کرده است. حال باید دید دولت تا چه‌اندازه می‌تواند زمینه کاهش بیشتر قیمت ارز را فراهم کند و نرخ دلار روی چه قیمتی تثبیت می‌شود.
این کارشناس بازار فلزات افزود: اما درحال‌حاضر می‌توان اینطور نتیجه گرفت که سرمایه‌گذاران تداوم این روند نزولی را پیش‌بینی می‌کنند. بر همین اساس نیز برای خرید دست نگه داشته‌اند؛ درنتیجه شاهد رکود در خرید و فروش‌های بورس فلزات کشور هستیم. درواقع، عدم‌اطمینان نسبت به نرخ دلار و ناتوانی در پیش‌بینی آینده، زمینه کاهش تقاضا را فراهم کرده است.
وی در ادامه و در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیر این انتخابات بر نرخ‌های جهانی کامودیتی‌های فلزی گفت: امید می‌رود با حضور جو بایدن در جایگاه ریاست‌جمهوری امریکا، جنگ‌های تجاری پایان و تعرفه‌ها کاهش یابد. بر همین اساس نیز بازار جهانی استقبال خوبی از حضور بایدن در کاخ سفید کرده و شاهد افزایش قیمت‌ها طی روزهای گذشته بودیم.
یاراحمدی خاطرنشان کرد: قیمت فلزات در بورس کالای ایران از ۲ معیار، نرخ این محصولات در بورس فلزات لندن و نرخ ارز تاثیر می‌پذیرد. اما باید اقرار کرد که این روزها نرخ دلار اثرگذاری بیشتری بر قیمت‌ها داشته است. بر همین اساس نیز برخلاف بازارهای جهانی شاهد افت نرخ معاملات در کشور بودیم.
بازارها به کدام سمت‌وسو می‌رود؟
این کارشناس بازار فلزات در پیش‌بینی روند بازار محصولات صنایع معدنی در بورس کالا طی هفته‌های آتی گفت: روند قیمت کامودیتی‌های فلزی طی هفته‌های آتی از روند نرخ دلار تاثیر می‌گیرد؛ درنتیجه باید شاهد رکود در معاملات باشیم. این روند رکود به عملکرد صنایع نیز منتقل می‌شود.
وی افزود: اما روند جهانی رو به رشد پیش‌بینی می‌شود. تا جایی‌که حتی انتظار می‌رود نرخ فروش مس در بازارهای جهانی وارد کانال ۷۵۰۰ دلار به‌ازای هر تن شود.
صعود نرخ آلومینیوم نیز تا ۲۲۰۰ دلار به‌ازای هر تن دور از انتظار نیست. این رشد قیمتی برای فلزروی نیز تا ۲۸۰۰ دلار به‌ازای هر تن پیش‌بینی می‌شود.
یاراحمدی در پایان خاطرنشان کرد: این روند در ایران تفاوت‌هایی دارد. با توجه به وعده‌های رئیس‌جمهوری آینده ایالات متحده درباره بازگشت به برجام، انتظار کاهش نرخ دلار در میان مردم وجود دارد. همین انتظار نیز درحال‌حاضر نقش اساسی در قیمت‌ها و روندهای قیمتی دارد. همین موضوع نیز زمینه رکود هرچه بیشتر را در بازار فراهم می‌کند.
سخن پایانی
حضور دونالد ترامپ در سمت رئیس‌جمهوری ایالات متحده، برخلاف انتظارها تاثیر بسزایی بر عملکرد صنایع مختلف به همراه داشت. ازجمله آنکه شاهد آغاز تنش‌های تجاری میان امریکا با سایر کشورها به‌ویژه چین بودیم. در همین حال باید تاکید کرد که دونالد ترامپ با هدف حمایت از صنایع داخلی این کشور تعرفه‌هایی را بر واردات آلومینیوم و فولاد به این کشور وضع کرد.
اقدامات یادشده روند تجارت فلزات را در جهان مورد هجمه قرار داد. حال که برخلاف انتظارها دوران ریاست‌جمهوری ترامپ پس از ۴ سال به پایان رسیده و قدرت در اختیار حزب میانه‌روتری قرار گرفته است، بازار کامودیتی‌ها در جهان استقبال گرمی از حضور بایدن کرده‌اند؛ بنابراین شاهد رشد نرخ این فلزات در بورس فلزات لندن هستیم؛ در همین حال این روند رو به رشد ادامه‌دار پیش‌بینی می‌شود. اما شرایط برای ایران تفاوت دارد، چراکه رشد نرخ فلزات در بازار جهانی با افت قیمت دلار در بازار ایران همراه شد. در چنین شرایطی خرید و فروش در بازار فلزات با رکود روبه‌رو است.
گویی فعالان بازار منتظر بازگشت ثبات به شرایط هستند و از هرگونه فعالیتی دست کشیده‌اند. حال برای پیش‌بینی شرایط در آینده باید منتظر موضع‌گیری‌های سیاسی و شفاف شدن هرچه بیشتر شرایط میان ایران و ایالات متحده باشیم.
منبع: روزنامه صمت