دکتر کیوان جعفری طهرانی، کارشناس بین المللی فولاد و مواد اولیه؛ واکاوی دلایل عدم تحقق تولید فولاد در افق ۱۴۰۴
در ارتباط با ضرورت بازنگری در طرح جامع فولاد کشور، شایسته است یادآور شوم که حدود دو دهه پیش، هدف‌گذاری ظرفیت ۵۵ میلیون تن فولاد خام در افق ۱۴۰۴ تعیین شد. با این حال، همان‌گونه که اشاره کردید، تولید واقعی امروز کشور فراتر از ۳۱ تا ۳۲ میلیون تن نیست.بررسی‌ها و پایش‌های انجام‌شده طی سال‌های اخیر ـ به‌ویژه از سال ۱۳۹۴ به این سو و تا پیش از همه‌گیری کرونا ـ به‌طور مداوم بر وجود ناترازی‌ها و چالش‌های ساختاری در زنجیره فولاد تأکید داشت. حتی در همان زمان نیز تصریح می‌شد که رقم ۵۵ میلیون تن نمی‌تواند به‌عنوان «تولید قطعی»، بلکه صرفاً به‌عنوان «ظرفیت اسمی» مد نظر قرار گیرد؛ چرا که در شرایط متعارف، میزان تولید واقعی صنعت فولاد معمولاً حدود ۸۰ درصد ظرفیت نصب‌شده است.
بر این اساس، چنانچه ظرفیت هدف ۵۵ میلیون تن در نظر گرفته شده بود، تولید واقعی می‌بایست در حدود ۴۵ میلیون تن محقق شود. بااین‌حال، تحقق این میزان نیز میسر نشد و این خود یکی از علل بنیادین عدم دستیابی به اهداف تعیین‌شده در طرح جامع به‌شمار می‌آید.
از سوی دیگر، طی سال‌های گذشته، تمرکز بیش از حد بر نمایش‌ها و تبلیغات بین‌المللی جایگزین اقدام‌های اجرایی و راهبردی مؤثر شد؛ در حالی‌که نتایج ملموسی از این روند حاصل نگردید. به عنوان نمونه، کشور ویتنام که تا سه سال پیش در رتبه هجدهم تولید فولاد جهان قرار داشت، اکنون به رتبه دوازدهم صعود کرده و طبق پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۲۷ از نظر حجم تولید از ایران نیز پیشی خواهد گرفت.
به باور اینجانب، مسئله اصلی تنها در برنامه‌ریزی‌های غیرواقع‌بینانه خلاصه نمی‌شود، بلکه در تکرار تبلیغات شعاری و تغییر مکرر رویکردها هم‌زمان با جابه‌جایی دولت‌ها و مدیران نهفته است. این روند نادرست متأسفانه موجب شکل‌گیری تردیدهای جدی نسبت به آینده‌ی تولید فولاد کشور شده است؛ به‌ویژه در قیاس با کشورهای همسایه و رقبای منطقه‌ای در حوزه‌ی خلیج فارس که مسیر رشد پایدارتری را در پیش گرفته‌اند.
منبع: استیل پرایس