به دنبال حمله ایران به رژیم صهیونیستی دور جدیدی از تحریم‌های آمریکا، بر صادرکنندگان از جمله شرکت فولاد خوزستان به همراه تعدادی از شرکت‌های وابسته وضع شده است. به این ترتیب فولاد خوزستان، صادرکننده کلیدی محصولات میانی فولاد ایران با تحریم‌های جدید آمریکا مواجه خواهد شد؛ موضوعی که به باور کارشناسان هزینه‌های زیادی را به اقتصاد و کل کشور تحمیل می‌کند.
البته تحریم صنعت فولاد ایران موضوع جدیدی نیست و قبلا هم در سال ۲۰۱۸ فولاد ایران تحریم شده بود. سال۹۸ بود که فلزات‌پایه مثل آهن، سرب و روی از سوی دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا تحریم شدند اما در شرایط فعلی کارشناسان انتظار دشواری‌های بیشتری به ویژه چالش‌های مرتبط با معاملات مالی در عملیات تجاری دارند. البته عده‌ای هم شدت آثار منفی این مساله را مبهم ارزیابی می‌کنند و انتظار دارند زمانی که مکانیسم‌های خاصی برای کنترل اقدامات استفاده می‌شود، وضعیت روشن‌تر شود.
در خصوص تحریم بخش معدن نیز باید گفت که این عرصه محرک اقتصاد است و تمام صنایع دیگر وابسته به آن هستند. در نتیجه اگر معدن توسعه پیدا کند شاهد توسعه در دیگر بخش‌های اقتصاد کشور هم خواهیم بود و در مقابل اگر معدن ضربه بخورد تمام بخش‌های دیگر هم تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. تحریم‌ها می‌توانند برای اقتصاد کشور ضرر داشته باشد و درسطح بین‌الملل ما را با مشکلات زیادی روبه‌رو کند. آنقدر این امر جدی است که به عنوان مثال اگر یک دانشجو بخواهد در مجلات خارجی مقاله بدهد خیلی سخت است که مقاله‌ای در مورد کارخانه یا معدنی بنویسد که در ایران تحریم شده است، چراکه اگر در مقاله صرفا به نام آن معدن اشاره کند، مقاله‌اش رد می‌شود.
تحریم می‌تواند در بسیاری از بخش‌ها فلج‌کننده باشد. به‌طور مثال اسیدسولفوریک با توجه به تغییر نرخ ارز افزایش قیمت زیادی پیدا کرد. همچنین تحریم‌ها باعث بسته شدن معادن کوچک می‌شود به این خاطر که در گذشته تست ساده عیارسنجی به‌صرفه بوده ولی امروز دیگر به‌صرفه نیست و هزینه‌های آزمایشگاه یا تهیه ماشین‌آلات آنقدر زیاد است که معدنکار را با مشکل روبه‌رو می‌کند.
قبلا این نگاه وجود داشت که با تحریم نفت به سمت معدن برویم اما این باور که بخش معدن ظرفیت کسب درآمد به اندازه بخش نفت را دارد و می‌تواند جایگزین این صنعت شود و بر خلاف نفت، اثر‌پذیری کمتری از تحریم‌ها دارد و سرمایه‌گذاری در این حوزه و تولید محصولات با ارزش‌افزوده می‌تواند آبادانی و اشتغال را برای کشور به همراه داشته باشد، اشتباه است. درواقع کارشناسان باور دارند که هر بخشی به جای خودش است و نمی‌توان یک مورد را بالاتر و توانمند‌تر در مقابل تحریم در نظر گرفت.
حالا به تازگی با توجه به اطلاعات رسمی دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری، ۱۶نفر و ۲نهاد که تولید وسایل پرنده‌های بدون‌سرنشین ایران اعم از انواع موتورهایی که قدرت پرنده‌های شاهد را تامین می‌کنند، هدفگذاری کرده است. اوفاک همچنین پنج شرکت در چندین حوزه که مواد تشکیل‌دهنده برای تولید فولاد به شرکت فولاد خوزستان را فراهم یا محصولات آن را خریداری می‌کنند، معرفی می‌کند. اوفاک اعلام کرده است: بخش فلزات ایران سالانه معادل چندمیلیارد دلار درآمد ایجاد می‌کند، با اینکه بیشترین بخش آن از صادرات فولاد تامین می‌شود.
علاوه‌بر این، این سوال وجود دارد که چقدر سیستم نظارت و کنترل سخت خواهد بود. یک فرد مطلع ایرانی بیان کرد: «من به یاد دارم که صنعت فولاد در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ تحت تحریم قرار گرفت و تاثیر شدیدی بر صادرات این بخش مشاهده کردیم.»
شرایط دشوارتر می‌شود
در این رابطه کارشناس ارشد بازارهای جهانی به «جهان‌صنعت» گفت: قبلا در ۲۰۱۸ هم تحریم شده بودیم. در حال حاضر تحریم شرکت پی‌اس‌ای یکی از دفاتر برون‌مرزی و شرکت کارا که خریدار فولاد خوزستان است، صورت گرفته؛ مساله‌ای که جدید اتفاق افتاده و قبلا خریداران تحریم نبودند. بنابراین امروز شرایط دشوارتر از قبل است، چراکه وقتی خریداران هم تحریم می‌شوند وضعیت دشوارتر می‌شود.
کیوان جعفری‌طهرانی با اشاره به درگیری ایران و رژیم صهیونیستی گفت: در یک‌هفته اخیر بسیاری از خریدارانی که محصولات زنجیره را می‌خریدند احساس خطر کرده‌اند که پیش‌پرداخت را بدهند و از این می‌ترسند که جنگ از سر گرفته شود.
او تاکید کرد: بنابراین امروز شاهد عقب‌نشینی خریداران بالقوه از بازار هستیم. اگر حملات نظامی ادامه پیدا کند قطعا روی بازار ما تاثیرگذار خواهد بود.
بخش خصوصی ضرر کرد
یک استاد دانشگاه به «جهان‌صنعت» گفت: تحریم به‌خودی‌‌خود به معنی بدبختی است. برخلاف تندروهایی که مطرح می‌کنند تحریم سودآور است اما باید گفت که تحریم به معنای نعمت نیست و این مهم تنها برای کاسبان نعمت است.
پیمان افضل خاطرنشان کرد: ما وارد منازغه با کشورهایی شدیم که از نظر اقتصاد و صنعت بالاترین درجه را در دنیا دارند و حتی کشور چین هم که اقتصاد دوم دنیاست، به غرب در فناوری و اقتصاد وابسته است. بنابراین حتی چین هم کمکی به ایران نمی‌کند و سرمایه‌گذاری عمده‌ای را در ایران انجام نخواهد داد. در حالی که چین ۵۰میلیارد دلار در پاکستان سرمایه‌گذاری خارجی کرده است، بندر گوادر را پیشرفت داده و کریدور درست کرده است.
افضل در رابطه با این سوال که چه بلایی بر سر بخش خصوصی می‌آید، گفت: وقتی تحریم می‌شویم آن هم تحریم با کشورهای دارای بالاترین درجه فناوری و دانش همه کشور آسیب می‌بیند. بخش‌های بزرگ‌تر بیشتر؛ یعنی آنهایی که صادرات و مبادله دانشی می‌خواهند داشته باشند آسیب می‌بینند. بخش خصوصی هم به دنبالش شامل این مورد می‌شود چون توانمند است. هرچند که متاسفانه نگذاشته‌اند رشد کند و الان دچار معضل اساسی شده است.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: کشورهایی که از نظر علمی ضعیف‌تر هستند و ترجیح می‌دهند با ما کار کنند به دلیل تحریم عقب‌نشینی می‌کنند و بخش خصوصی فرصت‌های خوبی را به همین راحتی از دست می‌دهد.
نماینده انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران اظهار کرد: به نظرم هیچ تغییری اتفاق نخواهد افتاد. این تحریم‌ها نمادین است، از آنجایی که بیشتر محدودیت‌ها قبلا اعمال شده است. یک کارشناس بازار نیز گفته است که فقط تاثیر کمی بر شرکت‌های وابسته مشاهده می‌شود. با وجود نااطمینانی عمومی در این زمینه، برخی نگرانی‌های جدی در مورد جنبه‌های مالی همکاری با فولاد خوزستان وجود دارد که پس از اعلان جدید ممکن است پیچیده‌تر شود. همچنین یکی از تاجران بازار بیلت منطقه MENA به Metal Expert گفت: این یک نگرانی بزرگ است؛ البته برای تمام افراد طرفین درگیر.
براساس آخرین خبرها، دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا در خبری اعلام کرد که علاوه‌بر برنامه پهپادی ایران، صنعت فولاد و شرکت‌های خودروساز کشور را در واکنش به حمله بی‌سابقه به رژیم غاصب تحریم می‌کند.
در همین راستا این دفتر پنج‌شرکت فعال که قطعات مورد نیاز تولید را برای شرکت فولاد خوزستان (فخوز) تامین می‌کنند یا محصولات نهایی این شرکت را می‌خرند نیز تحریم می‌کند.
در این گزارش، فولاد خوزستان یکی از بزرگ‌ترین فولادسازان ایرانی معرفی شده است. در گزارش وزارت خزانه‌داری آمریکا همچنین آمده است: بخش فلزات در ایران سالانه میلیاردها دلار درآمد برای این کشور خلق می‌کند و بیشتر این درآمد از صادرات فولاد حاصل می‌شود.
منبع: روزنامه جهان صنعت