کیوان جعفری طهرانی کارشناس ارشد بازارهای بین المللی در یادداشتی که از نظر می گذرد یکی از راه حل ها برای حفظ جایگاه نخست فولاد مبارکه به عنوان بزرگترین فولادساز خاورمیانه را اتحاد افقی یا Acquisition عنوان کرد که در بسیاری از شرکت‌های بزرگ بین المللی مرسوم است.
چرا باید بخوانید؛
فولاد مبارکه بزرگترین شرکت تولید کننده فولاد در منطقه است و باید برای حفظ جایگاه آن تلاش کرد، چرا که این یک برند و اعتبار بزرگ برای کشور محسوب می شود. نباید اجازه داد این جایگاه با توجه به رشد شرکت‌های فولادی در منطقه دستخوش تغییر و افول شود. به ویژه که افق کشورهایGCC (بویژه عربستان، عمان، امارات و قطر) برای 2030 و 2040 افزایش تولید فولاد و بریکت گرم تا 50 میلیون تن در سال است.
چین تا سی سال پیش و اوایل دهه نود میلادی حدود 100 میلیون تن فولاد در سال تولید می کرد. امروز اما صحبت از یک میلیارد و پنجاه میلیون تن است؛ رکوردی که در مدت سی سال به آن دست یافته است. اتفاقی که در منطقه و کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز در حال رخ دادن می باشد. در صنایع مادر، که فولاد هم در زمره آنهاست، سرعت رشد در منطقه حتی بیشتراز سرعت رشد در کشور چین است. کشور هند نیز در صنعت فولاد قصد دارد تا سال 2031 به افق تولید 300 میلیون تن فولاد نسبت به تولید فعلی 124 میلیون تن در سال دست یابد. همچنین این کشور برای سال 2047 برنامه تولید 500 میلیون تن را در نظر گرفته و در نظر دارد ظرف 8 سال آینده تولید فولاد خود را حدود 2.5 برابر نموده و ظرف 16 سال بعد از آن نیز رشد 166 درصدی را برای رشد تولید فولاد در نظر گرفته که هیچ کشوری در این بازه زمانی آن را تجربه نکرده است!
کشورهای حاشیه خلیج فارس با الگوبرداری از چین 30 سال پیش و نیز هند 6 سال پیش می خواهند در صنعت فولاد منطقه منا جزو مطرح های جهان شوند. لازم به ذکر است هند برای اولین بار از طرح جامع فولاد نوین خود در سال 2017 پرده برداری کرد و بصورت جاه طلبانه تولید فولاد قطعی 300 میلیون تن در افق 2031 را اعلام نمود و آن هم در زمانی که تولید فولادش حدود 78 میلیون تن بود و ظرف 6 سال تا پایان سال 2022 توانست با رشد 160 درصدی به تولید قطعی 124 میلیون فولاد دست یابد؛ این همان زنگ خطری است که پیشرانی بنگاه‌های بزرگ صنعت فولاد ایران را با تهدید روبرو می‌سازد.
کشورهای منطقه برای رسیدن به افق تعیین شده خود به سراغ ابرقدرت‌های معدنی و فولادی جهان رفته‌اند. حضور شرکت وَله برزیل به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان سنگ آهن و گندله جهان در کشور عمان، نمونه‌ای از همکاری کشورهای حاشیه خلیج فارس با اَبرتولیدکنندگان جهانی است. این شرکت دقیقا 10 سال است که در عمان حضور دارد و درست ماه پیش یک دهه حضور پر رنگ خود در عمان را جشن گرفت. وله عمان گندله سازی 10 میلیون تنی و بزرگترین اسکله تخلیه کشتی های وله مکس 400 هزار تنی را در اختیار دارد. چندی پیش دولت امارات نیز اعلام کرد بین شهرک صنعتی المُصفح خود با بند صحار عمان شبکه ریلی احداث خواهد کرد تا سنگ آهن مورد نیاز پروژه جدید فولادی خود را از این طریق تامین و حمل کند. البته به نظر می رسد برنامه ریزی این کشورها کوتاه مدت است، چراکه افق در نظر گرفته در کشورهایی مانند عربستان 2030 و عمان و امارات 2040 است.
این نشان می دهد برنامه‌ریزی این کشورها ظرف 7 تا 17 سال آینده به ثمر خواهد نشست. در این بین اما افق و چشم انداز صنعت فولاد ایران کجاست؟ قطعا که با وجود کاستی‌های انرژی و گاز نمی توانیم به این راحتی به ظرفیت تولید 55 میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ (2025) دست یابیم. اما آیا با وجود قدرت گرفتن شرکت‌های فولادی منطقه بین سال های 2030 تا 2040، خواهیم توانست جایگاه نخست خود را در منطقه حفظ کنیم؟ به زودی شاهد خواهیم بود که کشور های عربستان، قطر، امارات، عمان به تولید 50 میلیون تن فولاد و HBI خواهند رسید؛ این ظرفیت تولید سبب می شود جایگاه ایران نه تنها در منطقه که از نظر بین المللی نیز تضعیف شود.
کشور بحرین نیز ظرفیت تولید اسمی کارخانه های گندله سازی اش 11 میلیون تن در سال است ولی شاهدیم در سال 2022 به تولید قطعی 12.8 میلیون تن دست یافته و تولید 15 میلیون تنی را در دو سال آینده هدف گذاری کرده است. شرکت وله عمان نیز تولید 20 میلیون تنی در سال یعنی دو برابر تولید فعلی را در فازهای جدید گندله سازی خود هدف گذاری کرده که همگی نشان دهنده طرح های جدید توسعه ایی این کشورها در قسمت بالادستی زنجیره فولاد است.
ذکر این نکته حائز اهمیت است که شرکت های بزرگ فولاد ایران نظیر فولاد مبارکه برند ملی ایران هستند و ضرورت دارد با تمام توان جایگاه ارزشمند خود را حفظ کنند. فولادمبارکه باید به عنوان بزرگترین فولادساز منطقه، جایگاه خود را در این بازار رقابت تنگاتنگ تثبیت کند. شاید بسیاری از کارشناسان عقیده داشته باشند که با وجود طرح های نیمه تمام متعدد فولادی در کشور از یک‌سو و مشکلات زیرساخت و حمل و نقل و کمبود انرژی و گاز از سوی دیگر، چگونه باید به حفظ و توسعه جایگاه فولاد مبارکه جامه عمل پوشاند؟
یک راه حل برای حفظ جایگاه نخست فولادمبارکه به عنوان بزرگترین فولادساز خاورمیانه، اتحاد افقی یا Acquisition است که در بسیاری از کشورهای جهان و شرکت‌های بزرگ بین المللی مرسوم است. الگو گرفتن از شرکت “باوو استیل” چین می تواند راهگشای صنعت فولاد ایران باشد. این شرکت با تولید 115میلیون تن فولاد از ابتدای سال 2022 با 6 شرکت فولادی دیگر در شمال شرق چین اتحاد افقی ایجاد کرد و تولید فولاد قطعی خود را به 150میلیون تن در سال رساند و بزرگترین شرکت تولیدکننده فولاد جهان لقب گرفت و جلوتر از آرسلور میتال ایستاد.
فولاد مبارکه می تواند با اتحاد افقی با شرکت‌های بزرگ معدنی و فولادی ایران جایگاه خود را در منطقه حفظ کند و تولید خود را از 10 میلیون تن به 15 میلیون تن برساند. این راهکاری میانبُر برای حفظ و توسعه جایگاه برند فولاد مبارکه است.
