سیاست‌های سرزمین اژدهای سرخ برای کاهش آلایندگی صنعت فولاد، بازار جهانی سنگ‌آهن و فولاد را دگرگون کرده است. سنگ‌آهن که یکی از پرتلاطم‌ترین کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی طی سال ۲۰۲۰ بود و در سال پرالتهاب و کرونایی دنیا با رشد شدید ارزش روبه‌رو شد، حالا چند ماهی می‌شود که با تغییر مسیر قیمتی روبه‌رو شده است. قیمت سنگ‌آهن در روزهای اخیر با سرعت زیادی کاهش‌یافته و دلیل آن نیز عزم چین برای کاهش تولید فولاد است. چین بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده فولاد و مصرف‌کننده سنگ‌آهن در دنیاست و تغییر سیاست‌های این کشور در زمینه مصرف سنگ‌آهن، می‌تواند تغییرات بزرگ و معناداری در این بازار ایجاد کند.
بر اساس آنچه تاکنون اعلام شده، چین در نظر دارد تا سال ۲۰۶۰ میزان انتشار کربن از صنعت فولاد را به صفر برساند، به همین دلیل به‌جای افزایش حجم تولید فولاد، اقدام به واردات فولاد از کشورهای هند، اندونزی، روسیه و آلمان خواهد کرد. در واقع، سیاست‌هایی که این روزها در چین اجرا می‌شود، با هدف اصلاح سیستم تولید فولاد و به‌کارگیری فناوری‌های جدید و کم‌مصرف است. از طرف دیگر، این کشور که سالانه بالغ بر ۱/۱ میلیارد تن فولاد مصرف می‌کند، در نظر دارد میزان تولید را افزایش ندهد و بخشی از فولاد مورد نیاز خود را وارد کند. وانگ گوکینگ، رییس مرکز مطالعات صنعت فولاد در چین بر این باور است که سیاست افزایش واردات فولاد به چین در شرایط فعلی سیاست خوبی است زیرا باعث می‌شود قیمت فولاد و محصولات فولادی در بازار چین تعدیل شود.
نابودی قیمت سنگ‌آهن و معدنکاران
به دنبال اجرای سیاست چین برای کاهش تولید فولاد، قیمت سنگ‌آهن به پایین‌ترین سطح خود در ۱۰ ماه گذشته رسیده و این امر باعث شده معدنکاران بزرگ و کوچک سنگ‌آهن در استرالیا و جهان، آثار منفی این تصمیمات را حس کنند. از بالاترین رکورد ثبت شده در ماه می یعنی ۲۳۰ دلار به ازای هر تن تا سطح فعلی ۱۰۰ دلار، قیمت سنگ‌آهن ۶۲ درصد حدود ۵۷ درصد زیان دیده و تنها بانک UBS انتظار دارد این روند کاهشی از اینجا ادامه یابد. قیمت سنگ‌آهن و زغال سنگ در سه ماه گذشته بی‌ثبات بوده است. ضعف تولید فولاد در چین باعث کاهش شدید قیمت سنگ‌آهن شده درحالی که اختلال در عرضه و ادامه تحریم‌های زغال‌سنگ استرالیا به چین باعث افزایش شدید قیمت زغال شده است.
بانک اتحادیه سوییس (UBS) پیش‌بینی کرده قیمت سنگ‌آهن در سال ۲۰۲۲ به طور متوسط ۸۶ دلار در هر تن باشد درحالی که عقیده اکثریت قریب به اتفاق صنعت در حدود ۱۳۲ دلار در هر تن است. بی‌اچ‌پی اظهار کرد: افزایش روزافزون کاهش شدید تولید فولاد در چین در نیمه دوم سال، خوش‌بینی بازارهای آتی را زیر سوال برده است.
قیمت‌ها در اواخر جولای و اوایل آگوست به میزان قابل‌توجهی کاهش یافت. این کاهش تاثیر خود را روی شرکت‌های کوچک‌تر مانند Venture Minerals (معدنکار سنگ‌آهن در استرالیا) در ماه سپتامبر نشان داد و حتی سبب شد برخی از این معادن فعالیت خود را متوقف کنند. این در حالی است که شلوغی بنادر چین باعث سه برابر شدن کرایه‌های حمل‌ونقل شده است که این خود مشکل مضاعفی ایجاد می‌کند.
به عقیده برخی از کارشناسان، ثبت رکورد اخیر قیمت سنگ‌آهن زمان مناسبی برای شرکت‌های کوچک جهت تبدیل‌شدن از شرکت‌های اکتشافی به تولیدکننده ایجاد می‌کند.
چرا کاهش قیمت سنگ‌آهن باعث ارزانی فولاد نمی‌شود؟
اما در این میان این سوال وجود دارد که چرا کاهش قیمت سنگ‌آهن باعث کاهش قیمت فولاد نمی‌شود؟ در همین راستا تحلیلگر ارشد فولاد و صنایع معدنی در تحلیل آنچه در بازار جهانی اتفاق افتاده، اعلام کرد: در بازار جهانی فولاد یک تناقض و مغایرت ظاهری در حال بروز است. براساس یک شاخص، قیمت فولاد در تمام طول سال گذشته افزایش یافته و قیمت آتی یک تن نورد گرم فولادی تقریبا ۱,۹۲۳ دلار است که ۶۱۵ دلار از سپتامبر گذشته بالاتر است. در همین حال قیمت سنگ‌آهن به عنوان مهم‌ترین ماده اولیه تولید فولاد، در طول یک ماه گذشته بیش از ۴۰ درصد کاهش یافته از سوی دیگر تقاضا برای فولاد در حال افزایش است. اما چرا این اتفاق افتاده است؟ آیا این روند ادامه می‌یابد؟ اگر جواب مثبت است، تا چه زمانی؟
کیوان جعفری‌طهرانی اظهار کرد: فاکتورهای متعددی باعث بالا رفتن قیمت‌های آتی فولاد می‌شود و از جمله آنها می‌توان به تعرفه‌های اعمال شده از سوی دولت ترامپ روی فولاد وارداتی به آمریکا و تقاضای فزاینده تولید در صنایع مختلف در دوران پساکرونا اشاره کرد. اما چین که ۵۷ درصد فولاد جهان را تولید می‌کند امسال نیز قصد دارد تولید فولاد را کاهش دهد و این موضوع به طور همزمان در بازارهای فولاد و سنگ‌آهن تاثیر‌گذار است.
جعفری‌طهرانی افزود: با توجه به اینکه حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد از آلودگی هوای شهرهای چین به علت کارخانه‌های فولادسازی است، چین قصد دارد در یک برنامه مدون و با هدف کاهش آلودگی هوا، تولید فولاد خود را کاهش دهد. علاوه بر فولاد، کارخانه‌های ذوب آلومینیوم نیز با محدودیت‌های مشابهی روبه‌رو هستند.
به گفته وی، چین همچنین تعرفه‌های صادراتی مرتبط با فولاد را افزایش داده است. به عنوان مثال از اول آگوست تعرفه فروکروم یکی از عناصر تولید فولاد ضدزنگ را از ۲۰ درصد به ۴۰ درصد رسانده و دو برابر کرده است.
تحلیلگر ارشد فولاد و صنایع معدنی بیان کرد: همان‌طور که همه مستحضرند، کاهش تولید فولاد منجر به کاهش مصرف سنگ‌آهن می‌شود و برخی کارخانه‌های فولادسازی حتی بخشی از موجودی سنگ‌آهن خود را در بازار لحظه‌ای فروختند و این اقدام زنگ خطر را در بازار به صدا درآورد. این وحشت به تجار نیز گسترش یافت و منجر به رکودی شد که اکنون شاهد آن هستیم. وی همچنین با بیان اینکه غول‌های بزرگ سنگ‌آهنی نیز خود را با اهداف جدید تولید چین تطبیق داده‌اند، به یادداشت نایب رییس بی‌اچ‌پی در اواخر ماه آگوست درمورد چشم‌انداز ۲۰۲۱ اشاره کرد که این‌گونه اعلام شده است: افزایش احتمالی کاهش سختگیرانه تولید فولاد چین در نیمه اخیر سال جاری زمانی که توسط بدنه صنعت چین در اوایل آگوست تایید شد، باعث چالش بازارهای آتی می‌شود.
فشار چین بر عرضه جهانی فولاد نشان می‌دهد که کمبود بسیاری از محصولات تا زمان تثبیت عرضه و تقاضا پس از پاندمی ادامه خواهد داشت.
حفظ افزایش قیمت فولاد تا سه ماهه دوم ۲۰۲۲
براساس اعلام انجمن جهانی فولاد، در سال ۲۰۱۹ و قبل از شیوع بیماری کرونا، آمریکا ۸۷.۷ میلیون تن فولاد تولید کرد که کمتر از یک دهم تولید ۹۹۵.۴ میلیون تنی چین بود. بنابراین در حالی که فولادسازان آمریکایی اکنون فولاد بیشتری نسبت به بحران مالی ۲۰۰۸ تولید می‌کنند اما مدتی طول می‌کشد تا بتوانند کمبودی را که کاهش تولید و صادرات چین ایجاد می‌کند، پر کنند.
جعفری‌طهرانی در نهایت اعلام کرد: پس مشکل عدم‌کاهش قیمت فولاد فقط چین نیست بلکه آمریکا نیز در آن ۷۰.۳۰ شریک است. باید منتظر ماند و دید بایدن چه سیاستی در رابطه با رفع عوارض وارداتی فولاد در دولت ترامپ خواهد گرفت. هر چند به نظر نمی‌رسد این رییس‌جمهور محافظه‌کار دموکرات به فکر چاره‌ای کوتاه‌مدت باشد و حداقل این بحران کاهش قیمت سنگ‌آهن و حفظ افزایش قیمت فولاد تا (سه ماهه دوم ۲۰۲۲) ادامه خواهد یافت.
پیش از این نیز کارشناسان اعلام کرده بودند در سال جاری شاهد افزایش قیمت فولاد و دیگر فلزات اساسی در دنیا خواهیم بود که دلیل آن بازسازی اقتصاد دنیا و اجرای سیاست‌های پولی انبساطی در اغلب کشورهای دنیا به ویژه کشورهای صنعتی مانند آمریکا و چین است. این دو عامل موجب می‌شود قیمت کالاهای اساسی در بازارهای جهانی افزایش یابد و این روند تا پایان سال جاری ادامه خواهد داشت.
منبع: جهان صنعت