کیوان جعفری طهرانی، تحلیلگر بازار فولاد و موادمعدنی چهار موضوع شامل آنالیز زنجیره ارزش فولاد ایران، پیش بینی آینده تولید کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی در ایران، مزایای بندر چابهار برای افزایش صادرات مواد اولیه، تولید فولاد و تجارت با کشورهای همسایه و نهایتا همکاری تجاری دو جانبه ایران و عمان را مورد بحث و بررسی قرار داد.
وی اشاره ای به تولید در زنجیره فولاد در 7 ماهه نخست سال 2017 داشت و گفت: تولید سنگ آهن در این مدت 10.4 میلیون تن، کنسانتره 15.36 میلیون تن، گندله 12.52 میلیون تن، آهن اسفنجی 7.5 میلیون تن، فولاد خام 6.01 میلیون تن و محصولات فولادی 6.08 میلیون تن بود. وی افزود: صادرات فولاد ایران در سال 2016 بالغ بر 5.7 میلیون تن گزارش شده و در نیمه نخست سال 2017 حدود 2.58 میلیون تن بود.
جعفری طهرانی مقاصد صادرات شمش فولاد ایران را به ترتیب تایلند (27 درصد)، تایوان (19 درصد)، امارات (12 درصد) و عمان (8 درصد) خواند و اظهار داشت: مقاصد صادرات آهن اسفنجی ایران هم در سال جاری به ترتیب عمان (40 درصد)، کویت (38 درصد)، هند (8 درصد)، اسپانیا (7 درصد)، مالزی (5 درصد) و چین (2 درصد) بود.
جعفری طهرانی خاطرنشان کرد: براساس تحقیقات سه نوع پیش بینی درمورد میزان صادرات فولاد ایران در افق 1404 وجود دارد اول براساس روند گذشته در بین سال های 2012 تا 2016 که پیش بینی می گردد صادرات به 16.6 میلیون تن برسد، دوم براساس سهم صادرات تولیدات ایران در بین سال های 2015 و 2016 که برآوردها صادرات 11.6 میلیون تن بوده و سوم براساس طرح جامع فولاد که صادرات 20.4 میلیون تن را تخمین می زند.
جعفری طهرانی در تحلیل و تفسیر تکمیلی نمودار صادرات فولاد آینده ایران ادامه داد: بنظر من واقعی ترین و عملی ترین میزان فولاد قابل صادرات ایران با توجه به سهم تعریف شده در بازار عدد 11.6 میلیون تن در افق 1404 می باشد. با توجه به استراتژی هند جهت تولید حداقل 200 تا 220 میلیون تن فولاد در افق 2025 (1404) این کشور برنامه صادرات حدود 45 تا 50 میلیون تنی دارد، پس عملاً صادرات بیش از 12 تا 15 میلیون تن در افق 1404 برای ایران دشوار خواهد بود.
این کارشناس بازارهای بین الملل در مورد مزایای بندر چابهار برای افزایش صادرات مواد اولیه تولید فولاد و تجارت با کشورهای همسایه اظهار داشت: ازجمله مزایای بندر چابهار می توان به دسترسی به عمق بیشتر برای پهلوگیری کشتی های بزرگتر با ظرفیت بالای 80 هزار تن و جزر و مد محدود به واسطه ارتباط با اقیانوس اشاره کرد. همچنین محدودیت کانال در چابهار وجود ندارد و جریان آب کمتر در آن دیده می شود که باعث آسان شدن پهلوگیری کشتی ها می شود. عوارض بندری در بندر چابهار مقدار قابل ملاحظه ای کمتر از سایر بنادر ایران است و حتی این عدد به 3 تا 4 هزار تومان نیز می رسد و می توان یک دلار صرفه جویی را در صادرات داشته باشد که موضوع بسیار قابل تاملی است. همچنین به دلیل نزدیکی به آب های بین المللی هزینه حمل دریایی این بندر کمتر از بندرعباس و بندر امام خمینی می باشد و در نتیجه زمان حمل را کمتر کرده و سبب صرفه جویی می شود. مزیت دیگر چابهار شیب ملایم سواحل آن است و می توان عملیات اوراق سازی کشتی ها را به عنوان یک صنعت در آن انجام داد و این دقیقا اقدامی است که بنگلادش در یکی از بنادر خود به نام چیتاگونگ انجام می دهد.
علاوه بر موارد فوق، چابهار به عنوان بهترین مکان برای سوخت گیری با نصب مخازن ساحلی محسوب می شود و می توان از آن به عنوان ایستگاه سوخت گیری کشتی ها که از دریای عمان و خلیج فارس گذر می کنند استفاده کرد در حالی که اکنون این ایستگاه برای کشتی ها در امارات است.
مزیت دیگر نزدیک بودن بندر چابهار نسبت به بندرعباس از نظر زمینی به معادن سنگ آهن در سنگان و شمال شرق ایران است که می تواند در آینده باعث صرفه جویی در حمل زمینی گردد . البته راه آهن این حوزه هنوز تکمیل نشده و چنانچه تکمیل شود سبب اتصال چابهار به خطوط ریلی کشور خواهد شد.
جعفری طهرانی در ادامه خطاب به مدیران ارشد بندر صحار عمان که در کنفرانس مسقط حضور داشتند گفت: اگر شما می خواهید در چشم انداز 2030 میلادی این بندر استراتژیک در سلطان نشین دوست و همسایه ایران را به قطب تجارت 450 میلیون نفری جمعیت منطقه MENA تبدیل کنید می بایستی از هم اکنون نیم نگاهی به بندر استراتژیک چابهار که شما را به اروپا، آسیای میانه و قفقاز وصل می کند بیندازید. چابهار می تواند مرکز صادرات در آینده برای موادمعدنی افغانستان به ویژه معدن سنگ آهن حاجی گک شود و این بندر کریدور بین المللی حمل و نقل شمال به جنوب و سایر مسیرها بوده و محل اتصال به آسیای مرکزی و قفقاز است و از این نظر اهمیت بسزایی دارد. مزیت دیگر چابهار، فاصله کم و تنها 72 کیلومتری آن تا بندر گوادر پاکستان که بندر رقیب آن محسوب می شود، می باشد کما اینکه هند تمایل زیادی به اتصال به این بندر نشان می دهد و حاضر است سرمایه گذاری بین 80 الی 100 میلیون دلاری جهت توسعه این بندر استراتژیک انجام دهد.
وی در خاتمه گفت: بندر چابهار یکی از مهم ترین و استراتژیک ترین بنادر در منطقه است که به راحتی امکان دسترسی به هند، پاکستان، افغانستان، قزاقستان، آذربایجان، روسیه و اروپا را فراهم می کند. ایران آمادگی آن را دارد که تمامی زیرساخت های لازم مانند خطوط ریلی 600 کیلومتری جدید برای استفاده از پتانسیل های بندر چابهار را تهیه نماید.
منبع: نشریه چیلان