توجه به پیشینه روابط امریکا و ترکیه نشان می‌دهد که اختلاف این دو کشور به سال ۱۳۸۲خورشیدی(۲۰۰۳میلادی) و زمانی برمی‌گردد که امریکا در جنگ عراق از نیروهای کرد استقلال‌طلب پ‌ک‌ک حمایت کرد؛
در آن زمان، رجب طیب اردوغان، نخست وزیر بود و از سال ۱۳۹۳خورشیدی(۲۰۱۴میلادی) تاکنون هم رئیس‌جمهوری ترکیه است و با توجه به اینکه عملا سمت نخست وزیری در ترکیه حذف شده، این اتفاق به افزایش قدرت اردوغان انجامیده است.
در همین حال ترکیه هشتمین تولیدکننده بزرگ فولاد جهان به شمار می‌آید که در سال گذشته میلادی ۳۷.۵میلیون تن فولاد تولید کرد. این رقم نسبت به سال پیش از آن، ۱۲.۵درصد رشد داشت و تولید فولاد خام ترک‌ها در سال ۲۰۱۶میلادی، به ۳۳.۲میلیون تن رسید. ترکیه در سال گذشته ۱۸.۳میلیون تن از فولاد تولیدی خود را صادر کرد که نسبت به سال ۲۰۱۶میلادی، ۸.۴درصد رشد داشت. در کنار حجم فولاد تولیدی در ترکیه، وضعیت واردات و صادرات فولاد را می‌بینیم. ارقام نشان می‌دهد که ترکیه یکی از بزرگترین واردکنندگان فولاد جهان است. این کشور در سال گذشته ۱۶.۳میلیون تن فولاد وارد کرد و رتبه ششمین واردکننده فولاد جهان را به‌دست آورد که حجم آن نسبت به سال ۲۰۱۶میلادی، ۶.۸درصد کاهش داشت. باید دید در تولید فولاد در ترکیه چه فناوری‌هایی استفاده می‌شود؛ ۷۵درصد از کل فولادی که در ترکیه تولید می‌شود، به روش کوره قوس الکتریکی و بقیه آن به روش‌های دیگر است. مسئله بعدی به حجم واردات آهن قراضه این کشور مربوط می‌شود. ترکیه در سال گذشته ۲۱میلیون تن آهن قراضه داشت که نسبت به سال پیش از آن (۲۰۱۶ میلادی) ۱۸درصد رشد داشت. حالا حجم صادرات آهن قراضه امریکا را بررسی می‌کنیم.
امریکا در سال گذشته ۱۵میلیون تن آهن قراضه صادر کرد. در واقع مقصد دوسوم آهن قراضه‌ای که از امریکا صادر می‌شود، ترکیه است و در همین حال مبدأ بیش از نیمی از قراضه آهن وارداتی به ترکیه، امریکاست. از این ارقام این نتیجه حاصل می‌شود که ترکیه بیش از همه به شدت به واردات آهن قراضه از امریکا وابسته است و در همین حال به صادرات فولاد به امریکا وابستگی دارد.
۹ درصد کل فولادی که در سال گذشته میلادی از ترکیه صادر شد و حجم آن ۱۸.۳میلیون تن بود، به امریکا رفت؛ حجمی برابر با ۱.۶۵میلیون تن.
بررسی این ارقام نشان می‌دهد که حجم واردات فولاد از ترکیه به امریکا زیر ۱۰درصد است و چندان چشمگیر به شمار نمی‌آید. ارزش کل صادرات ترکیه در سال گذشته میلادی ۱۵۷میلیارد دلار بود که ۱۱.۵میلیارد دلار آن به فولاد اختصاص داشت و ششمین صادرات مهم ترکیه است که ۷.۳درصد کل ارزش صادرات ترکیه را به خود اختصاص داد. صادرات خودرو، پوشاک و مواد شیمیایی، رتبه‌های ۱ تا ۳ صادرات ترکیه را دارند.
جمع‌بندی که از این داده‌ها حاصل می‌شود، این است که ترکیه بیشتر از اینکه در صادرات فولاد به امریکا وابسته باشد، در زمینه واردات آهن قراضه به امریکا وابسته است.
پیش‌بینی می‌شود بیشترین ضربه‌ای که در نتیجه تنش‌ها به ترکیه وارد می‌شود، مربوط به آهن قراضه باشد چون ترکیه اعلام کرده در صورت دو برابر شدن عوارض واردات به امریکا، خرید قراضه فولاد را از این کشور کاهش خواهد داد و صنایع فولادسازی ترکیه با کمبود مواد خام رو‌به‌رو خواهند شد.
وقوع چنین رویدادی، مسئولان ایرانی را وامی‌دارد تا در تصمیمی که درباره توقف صادرات آهن اسفنجی همزمان با اعمال تحریم‌ها اتخاذ کردند، بازنگری کنند زیرا در این شرایط ترکیه می‌تواند بازار بسیار خوبی برای این محصول ایران باشد.
*کیوان جعفری طهرانی
تحلیلگر بازارهای بین‌الملل فولاد و سنگ‌آهن
منبع: روزنامه صمت