کاهش تولید، سیاستی منطقی است
کیوان جعفری طهرانی کارشناس بازار بین‌الملل در گفت‌وگو با رونامه صمت درباره آمار کاهش تولید فولاد دنیا در سال 2020 گفت: این افت تولید در ماه ژوئن هم ادامه داشته؛ هرچند هنوز آمار رسمی آن منتشر نشده است. شیوع ویروس کرونا را باید علت اصلی این افت تولید دانست.
پس از همه‌گیری این ویروس در سطح بین‌المللی از یک سو صنایع مصرف‌کننده فولاد با رکود روبرو شدند؛ در چنین شرایطی برخی تولیدکنندگان فولاد، سیاست کاهش تولید را در پیش گرفتند. از سوی دیگر نیز رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و همچنین رعایت پروتکل‌های مربوطه بهداشتی زمینه کاهش تولید فولاد را فراهم کرد. قرنطینه شدن برخی کشورها در یک بازه زمانی و همچنین قوانین مربوط به منع عبور و مرور نیز، در این افت اثرگذار بود.
وی در ادامه خاطرنشان ساخت: بیشترین مصرف فولاد به پروژه‌های ساخت‌وساز باز می‌گردد؛ از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون، صنعت ساخت‌وساز با رکود قابل توجهی روبرو شده است. همین موضوع را باید علت اصلی کاهش تقاضای فولاد دانست. طهرانی در ادامه گفت: سایر صنایع مصرف‌کننده شمش فولاد همچون محصولات طویل، ورق و HRC که در ساخت بدنه خودرو و لوازم خانگی کاربرد دارد؛ همگی به دلیل شرایطی که پیش آمده، با کاهش تقاضا و تولید روبرو بوده‌اند. کاهش تقاضا برای خودرو در کشورهای اروپایی به شدت مشهود است. این افت تقاضا برای خودرو در ایالات متحده و ژاپن نیز به شدت مشهود است. موارد یاد شده زمینه کاهش تقاضا را فراهم می‌کند.
این کارشناس بازار فولاد افزود: این افت تقاضا تا کشف راه درمان یا واکسن این ویروس ادامه‌دار است؛ در ادامه نیز وارد فاز پساکرونا خواهیم شد که دوره رکود اقتصادی است. رکود اقتصادی در کشورهای مختلف بسته به وضعیت اپیدمی این ویروس در کشورهای مختلف متفاوت است.
در چنین موقعیتی بسیاری از فولادسازان مطرح دنیا در ماه‌های مارس، آپریل و می با هدف کنترل تقاضا و عرضه؛ کوره‌های بلند خود را خاموش کرده‌اند. به‌عنوان نمونه کشورهای ژاپن و هندوستان، تعدادی از کوره های بلند خود را متوقف کردند. چراکه مازاد عرضه فولاد زمینه افت هرچه بیشتر قیمت‌ها را فراهم می‌کند. درواقع کاهش تولید سیاستی است که به کنترل قیمت کالاهای اساسی استراتژیک، منجر و مانع کاهش هیجانی قیمت فولاد می‌شود.
جعفری طهرانی در تشریح سیاست‌های سایر کشورهای تولیدکننده فولاد در شرایط کنونی گفت: چین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد دنیا، عملیات اورهال واحدهای فولادی‌اش را که معمولا در ماه دسامبر انجام می‌شود را چند ماه جلو انداخته است. در طول عملیات اورهال این واحدها موقتا از مدار تولید خارج می‌شوند. درنتیجه اجرای این سیاست به‌ویژه در واحدهای بزرگ فولادی دولتی همچون بائو استیل، زمینه کاهش تولید فراهم می‌شود تا مانعی برای جلوگیری از سقوط قیمت فولاد باشد.
توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که افت قیمت فولاد در ۳ ماهه سوم سال جاری میلادی آغاز شده است؛ انتظار می‌رود این افت در ماه آتی با سرعت ملایم ادامه داشته باشد. بنابراین کشورهای مختلف بنا به شرایط، اقداماتی را در جهت کنترل عرضه و تقاضا اتخاذ میکنند.
رشد عرضه، سقوط قیمت
وی در ادامه افزود: انتظار می‌رود روند شیوع کرونا در همه کشورها تا پایان سال 2020 و اوایل سال 2021 ادامه یابد. در چنین شرایطی بسیاری از کشورها ناچار هستند فعالیت‌های اقتصادی خود را از سر بگیرند. تولید ناخالص داخلی در کشورهای مختلف به متغیرهای متفاوتی بستگی دارد. صنعت فولاد به‌عنوان یک صنعت مادر در برخی کشورها نقش اساسی در تولید ناخالص داخلی دارد. کشورهای اول تا چهارم تولیدکننده فولاد جهان (همچون چین، هند، ژاپن، ایالات متحده) اجازه نخواهند داد که این صنعت در پی رکود بیش از اندازه صنایع مصرف‌کننده آن، با افت قابل توجه قیمتی روبرو شود؛ چراکه بخش قابل توجهی از درآمدزایی آنها از طریق زنجیره فولاد تامین می‌شود. بنابراین به گونه‌ای فعالیت میکنند که مازاد عرضه در ماه‌های آتی افزایش نیابد. چنانچه کشوری این استراتژی را قبول نکند؛ با انواع سیاست‌های کنترلی، مانع آن می‌شوند.
جعفری طهرانی خاطرنشان ساخت: کشورهای مطرح دنیا تلاش میکنند تولید فولاد را به گونه‌ای بین خودشان تقسیم کنند که این مازاد عرضه در طول ماه‌های آتی ایجاد نشود. اگر ببینند کشوری افزایش تولید دارد؛ سعی میکنند با سیاست‌هایی آن را کنترل کنند. چراکه این رشد عرضه باعث سقوط قیمت‌ها می‌شود.
وی گفت: انتظار می‌رود روند نزولی قیمت فولاد در 3 ماهه پیش‌رو ادامه یابد؛ هرچند که این افت چندان شدید نخواهد بود. اما با توجه به اینکه چین اعلام کرده که سیاست کاهش تولید فولاد را ادامه می‌دهد و به دنبال راهکارهای جدیدی برای ایجاد بازار مصرف هم هست؛ طبیعتا درصد قابل توجهی از فولاد دنیا به سمت چین گسیل خواهد شد.
ضعف در توسعه صادرات
این کارشناس بازار فولاد در ادامه استراتژی کاهش تولید را صحیح دانست و تاکید کرد: چالش یاد شده در ایران نیز جریان دارد. ما در شرایط کنونی یا باید ساخت‌وساز را در کشور رونق ببخشیم که در شرایط کرونا عملا ممکن نیست؛ به ویژه که در موج دوم شیوع این ویروس قرار داریم و آمار همه‌گیری به شدت افزایش یافته است. در چنین شرایطی نمی‌توان امید چندانی به رشد تقاضا داشت؛ بنابراین فولادسازان داخلی باید فروش خود را بر صادرات متمرکز کنند.
با این وجود باید اقرار کرد که در شرایط کنونی صادرات نیز با چالش‌هایی روبرو شده است. ازجمله آنکه سایر کشورهای تولیدکننده فولاد نیز در پی افت تقاضای داخلی، بر صادرات تمرکز کرده‌اند. به‌عنوان مثال هندوستان در ماه می و ژوئن با صادرات بیش از 600 هزار تن بیلت در ماه، به صادرکننده بزرگ این محصول تبدیل شده است. در چنین شرایطی بسیاری از صادرکنندگان ناچار هستند در یک رقابت نابرابر، قیمت‌های خود را کاهش دهند؛ در دام دامپینگ قرار گیرند و متضرر شوند.
وی گفت: بازارهای صادراتی ایران و ظرفیت صنعت فولاد ما برای صادرات مشخص است. یعنی صرف هدف‌گذاری رشد صادرات فولاد، به منزله تحقق آن نیست. چراکه تحریم‌های بین‌المللی در طول سالیان گذشته موجب شده است که نتوانیم از ابزارهای لازم برای توسعه مراودات بین‌المللی تجاری همچون اعتبار اسنادی و … استفاده کنیم.
درواقع در سایه تحریم و محدودیت‌های ناشی از آن، ما درصد قابل توجهی از مشتریان خود را از دست داده‌ایم. بنابراین تنها مشتریان خاصی که ریسک‌های تحریم‌ها را قبول میکنند در سبد خریداران ما قرار می‌گیرند. در چنین شرایطی بسیاری از دیگر صادرکنندگان فولاد دنیا جزو رقیبان ما به‌شمار نمی‌روند؛ چراکه می‌توانند با قیمت و شرایط بهتری فولاد خود را به فروش برسانند. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که افزایش عرضه زمینه افت قیمت را فراهم می‌کند؛ اما باید خاطرنشان سازیم که این افت برای محصولات صادراتی ما به دلیل شرایط ویژه تحریم به مراتب بیشتر از سایر رقبا است.
منبع: روزنامه صمت