سومین کنفرانس چشم‌انداز صادرات فولاد ایران هفتم سپتامبر (۱۷ شهریور) در هتل «گرند حیات» دوبی برگزار شد. کیوان جعفری‌طهرانی، رییس امور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن ایران از سخنرانان این همایش بود که با استناد به جداول و نمودارهای آماری گزارشی از موقعیت فولاد، مس و سنگآهن، گندله، سیمان و آلومینیوم ایران در عرصه جهانی ارائه کرد. متن سخنرانی او را که در اختیار خبرنگار صمت قرار گرفته، می‌خوانید.
فولاد ایران در جهان
در میان تولیدکنندگان فولاد جهان ایران رتبه چهاردهم را به خود اختصاص داده و براساس آمار گمرک ایران در ارتباط با تجارت خارجی در ۴ ماه نخست سال ۹۵ (از ۲۱ مارس ۲۰۱۶ تا ۲۱ ژوئیه) صنعت فولاد ایران فراتر از انتظار عمل کرده و بیش از ۲ میلیون تن صادرات این بخش بوده که بیش از ۷۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد صادرات داشته است. با در نظر گرفتن انواع مختلف محصولات فولادی، در مدت یادشده صادرات فولاد کشور به ۲۵۲ میلیون تن به ارزش ۱۲۴ میلیون و ۲۷۶ هزار دلار می‌رسد. براساس آمار همین سازمان، صادرات محصولات فولادی از ۲۱ ژوئن تا ۲۱ ژوئیه (تیر ۹۵) ۵۲۱ هزار و ۴۰۰ تن بوده که رشد ۸۶ درصدی نسبت به تیر سال گذشته داشته است. همچنین این آمار حاکی از آن است صادرات تیر بالاتر از متوسط ۴ ماه نخست سال بوده است. شرکت فولاد مبارکه رتبه نخست را در صادرات داشته و به دنبال آن فولاد هرمزگان قرار دارد. صادرات برنامه‌ریزی شده برای سال جاری (۱۳۹۵) (۲۱ مارس ۲۰۱۶ تا ۲۰ مارس ۲۰۱۷) نیز برابر با ۶میلیون تن است. همچنین می‌توان دید که دستیابی به اهداف صادراتی در سال جاری و براساس آمار اعلام شده از سوی گمرک امکان‌پذیر است.
مس و سنگآهن ایران در جهان
آمارهای تولیدی نشان می‌دهد کنسانتره مس، کنسانتره سنگآهن و مولیبدن سهم بالایی را در تولیدات معدنی ایران به خود اختصاص داده‌اند. به عبارت دیگر ایران قدم‌های اساسی و رو به جلویی را در زمینه تولید و صادرات کنسانتره فلزات پایه برداشته چراکه این مواد سودآوری بیشتری را برای کشور فراهم کرده و ارزش‌افزوده بالاتری دارند. با توجه به آمار، تولید کنسانتره مس در ۴ ماه نخست امسال بیش از ۳۷۱ هزار تن بوده که رشد ۲۲/۸۴ درصدی درمقایسه با مدت مشابه سال قبل داشته است. تولید کنسانتره سنگآهن نیز در این مدت رشد ۱۵/۸۴ درصدی داشته به ۹/۶ میلیون تن رسیده است. تولید سنگآهن دانه بندی نیز در مدت یادشده ۲/۱۴ میلیون تن بوده که رشد ۱۶/۵۵ درصدی داشته است. این آمار همچنین نشان می‌دهد که ایران شاهد رشد ۳/۹ درصدی در تولید آهن‌اسفنجی بود و تولید را به ۵/۵ میلیون تن رسانده است. با این وجود در بخش تولید گندله و شمش فولادی به ترتیب با تولید ۷/۹میلیون تن و ۴/۷۵ میلیون تن شاهد افت تولیدات به میزان ۰/۳۷ درصد و ۳/۳۳ درصد بودیم. از آنجا که کارخانه‌های تولید گندله جدیدی در سال جاری راه‌اندازی می‌شوند، تولید این محصول امسال افزایش خواهد یافت.
ظرفیت گندله ایران
۲۶ کارخانه گندله‌سازی در دست ساخت داریم که ظرفیت تولید گندله کشور را ۵۴ میلیون تن افزایش خواهد داد و آن را به ۷۰ میلیون تن خواهد رساند که این میزان گندله برای تولید ۵۰ میلیون تن فولاد کافی خواهد بود. البته تا پایان برنامه ششم توسعه بیش از ۴۰/۳ میلیون تن از این میزان قابل استفاده نبوده و مازاد آن امکان صادرات به صورت گندله یا با تبدیل به آهن‌اسفنجی را دارد. با توجه به افزایش قیمت گندله در مقایسه با سنگآهن (افزایش قیمت گندله ۶۹ درصد بوده درحالی که رشد قیمت سنگآهن تنها ۳۹ درصد بوده است) بدیهی است که صادرات گندله سودآور باشد. با بازشدن کارخانه گندله‌سازی گل‌گهر با ظرفیت تولید سالانه ۵میلیون تن گندله، ایران می‌تواند از مزیت صادراتی گندله بین ماه‌های اکتبر ۲۰۱۶ و مارس ۲۰۱۷ بهره ببرد. براساس آمار انجمن جهانی فولادی هیچ‌گونه تغییری در میزان تولیدات فولاد تاکنون دیده نشده و رتبه ایران همچنان چهاردهم باقی مانده و در طول این مدت، تولید فولاد خام از سوی تولیدکنندگان ایرانی ۱۰میلیون و ۱۲۰ هزار تن بوده است. براساس آمار این انجمن، تولید فولاد خام ایران در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که تولید ۹ میلیون و ۶۴۵ هزار تن بود ۴/۹ درصد رشد را نشان می‌دهد. تولید فولاد ایران در ماه ژوئیه یک میلیون و ۳۷۰ هزار تن شده که ۷/۶ درصد نسبت به ژوئیه ۲۰۱۵ رشد داشته، اما نسبت به ژوئن ۲۰۱۵ کمتر بوده است. تولید فولاد خام ژوئن یک میلیون و ۵۳۴ هزار تن بوده است. ایران رتبه چهاردهم خود را پس از چین، ژاپن، هند، امریکا، روسیه، کره‌جنوبی، آلمان، ترکیه، برزیل، اوکراین، ایتالیا، تایوان و مکزیک حفظ کرده است. آمار تجارت خارجی ایران از ۲۱ مارس ۲۰۱۶ تا ژوئیه امسال نشان‌دهنده رشد ۴۰ درصدی صادرات سنگآهن با عیار کمتر از ۴۰ درصد است. مجموع صادرات سنگآهن دانه‌بندی شده با عیار بالای ۴۰درصد و کنسانتره‌های آن، ۵ میلیون و ۷۹۰ هزار تن است که ارزش آن برابر با ۲۲۷ میلیون و ۱۶۱ هزار دلار بود.
سیمان و آلومینیوم
درباره دیگر کالاها مانند سیمان، صادرات به ۴/۳ میلیون تن رسید که ارزش آن ۱۶۵ میلیون و ۹۱۳ هزار دلار بوده است. مقدار کل صادرات سرب ۴۹ هزار تن به ارزش تقریبی ۶۵۶ میلیون دلار بوده و صادرات روی ۴۴ هزار و ۶۰۰ تن به ارزش ۵۳ میلیون دلار بود. همچنین ارزش حجمی و دلاری صادرات آلومینیوم به ترتیب ۳۹/۵ هزار تن و ۵۰/۲ میلیون دلار بود. آمارهای گمرک ایران نشان‌دهنده آن است که به جز بخش سیمان و آلومینیوم که افت صادرات در آنها به چشم می‌خورد و در بخش سیمان دلیل اصلی محدودیت‌های اعمال شده روی واردات عراق است، در سایر بخش‌ها مانند سنگآهن، مس، فولاد و سرب و روی رشد صادرات به ثبت رسیده است.
تاکید رییس ایمیدرو بر فولاد، آلومینیوم و مس
به گفته رییس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران برنامه ششم توسعه و طرح‌های توسعه بخش معدن و صنایع معدنی ایران شامل بخش‌های فولاد، آلومینیوم، مس و روی فرصت بسیار مناسبی برای منافع دو سویه ایران و طرف‌های خارجی است. در بخش معدن با توجه به اهمیت اکتشافات، عمده تمایل ایران به جذب سرمایه‌گذاری در حوزه اکتشافات و تکمیل زنجیره بخش معدن و سپس زنجیره‌های ارزش از معدن تا محصول نهایی مانند مس یا فولاد است. معتقدم مهم‌ترین فرصت ایران در جذب سرمایه در بخش فولاد و معدن برجام است که سبب توسعه سرمایه‌گذاری در صنایع و معادن خواهد شد. همچنین از دیگر فرصت‌ها کاهش نرخ تورم و ثبات نرخ ارز است که عاملی برای ثبات اقتصادی و توسعه سرمایه‌گذاری در هر کشوری ازجمله ایران است. کاهش نرخ تورم به زیر ۱۰، که از ابتدای دولت یازدهم بر آن تاکید شده و جزو اهداف این دولت بوده، امسال و با توجه ویژه‌ای که به آن شده به طور جدی دنبال شده و می‌تواند به بهبود شرایط کمک شایانی کند. از سوی دیگر بازار ایران، بازار مصرف مناسبی برای فولاد است. نه تنها بازار داخلی بلکه بازارهای هدف صادراتی مناسبی در همسایگی ایران وجود دارد. همچنین ایران دارای منابع مناسب سنگآهن، انرژی فراوان و گاه ارزان و سایر مواد اولیه با قیمت‌های رقابتی است و نیروی انسانی مناسبی نیز در آن وجود دارد. البته باید توجه شود که خصوصی‌سازی مجتمع‌های بزرگ دولتی تاثیر قابل‌توجهی در افزایش بهره‌وری خواهد داشت. بارها اعلام شده که مجموع ذخایر قطعی و احتمالی سنگآهن ایران ۵/۱ میلیارد تن است که ۵۴ درصد آن معادل ۲ میلیارد و ۷۹۳ میلیون و ۲۹۵ هزار تن ذخایر قطعی شناسایی شده بوده و ۲ میلیارد و ۳۵۹ میلیون و ۱۲ هزار تن معادل ۴۶ درصد کل ذخایر سنگآهن، جزو ذخایر احتمالی است. ۳۴ درصد از این ذخایر در منطقه گل‌گهر شناسایی شده و ۳۱ درصد آن در منطقه ایران مرکزی و ۲۲ درصد نیز در منطقه سنگان است.
فولاد در چشم‌انداز ۲۰۲۵ ایران
با توجه به سند چشم‌انداز ایران برای سال ۱۴۰۴، تولید فولاد پایان سال ۲۰۲۵میلادی باید به ۵۵ میلیون تن برسد که ۴۰ میلیون تن آن مصرف داخلی خواهد بود. به منظور تحقق این هدف و نیازهای توسعه‌ای، نیاز به ۳۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است. ایران همچنین برنامه‌هایی برای ظرفیت‌سازی آلومینیوم و مس در افق۱۴۰۴ (۲۰۲۵) دارد و قرار است در افق ۱۴۰۴ تولید مس به ۴۵۰ هزار تن و آلومینیوم به ۱/۵ میلیون تن برسد. البته بجز این موارد، ایران برای محصولات راهبردی یا محصولات با ارزش‌افزوده بالا همچون تیتانیوم، کک نفتی، زغال‌سنگ، عناصر نادر خاکی نیز برنامه‌ریزی‌هایی داشته است. با جذب این میزان سرمایه از طریق سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به‌طور قطع به اهداف خود خواهیم رسید.
خوانندگان گرامی جهت دریافت فایل PDF ارائه شده در این کنفرانس می توانند بر روی این لینک کلیک نمایند.
منبع: گسترش صمت
